U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev

Qurilma drayveri uchun yagona ko‘rinishli interfeyslar 
Operatsion tizimdagi asosiy vazifasi – kiritish/chiqarish va 
drayver qurilmalarini taqdim etishni nisbatan bir xil shaklga keltirish. 
Agar disklar, printerlar, monitorlar, klaviaturalar va boshqa qurilmalar 
har xil interfeysga ega bo‘lib, har biri yangi qurilma kompyuterga 
ulanganda operatsion tizimdan modifikatsiyasini talab qiladi. 4.13a- 
rasmda sxema ko‘rinishida holat, ya’ni har bir qurilma drayveri 
operatsion tizim bilan shaxsiy interfeysiga ega bo‘lgani, 4.13b- 
rasmda barcha drayverlar bir xil interfeysga ega bo‘lgani tasvirlangan.
Standart interfeyslar yangi qurilma drayverlari tizimga kirishi 
soddalashtirilgan. Standartga rioya qilish drayver muallifi qaysi bir 
funksiya 
joriy 
qilinganligini 
va 
yadroda 
qanday 
chaqiriq 
joylashganligini biladi. 

---

167 
4.13- rasm. a-rasmda drayverlar turli xil interfeysga ega; b-rasmda 
barcha drayverlar bir xil interfeysga ega 
Amaliyotda farqlanadi, biroq ularning soni ko‘p emas, va turli 
xil turlar o‘rtasida ko‘plab umumiylik mavjud.
Xatto blokli va belgili qurilmalar kamdan kam bir xil funksiyani 
bajaradi.
Interfeysni bir xillashtirishning muhim omillaridan biri – 
kiritish/chiqarish qurilmalarini nomlash usuli. Apparatdan mustaqil 
bo‘lgan dastur drayverlariga tegishli qurilmalariga belgili nomlar 
berish. Masalan, UNIX va MINIX 3 da qurilma nomi maxsus fayl 
indeksini ko‘rsatuvchi bir ma’noli /dev/disk0, mos bo‘lgan drayver 
esa qurilmani bosh raqami bo‘yicha aniqlaniladi.
Buferlash 
Buferlash blokli va belgili qurilmalar uchun juda muhim 
hisoblanadi. Apparat ta’minoti blokli qurilmadan odatda katta 
bloklarni o‘qish va yozishni talab qiladi. Biroq foydalanuvchi
dasturlari uchun bunday chegara yo‘q, ular istalgan hajmda axborotni 
uzatishga haqli bo‘ladi. Shu sababli agar foydalanuvchi faqat blokning 
yarmini jo‘natsa, odatda operatsion tizim diskga bu ma’lumotlarni 
darrov yozmaydi, blokning qolgan qismini jo‘natilishini kutadi. 
Belgili qurilmalarda foydalanuvchi ularni qabul qilib olish holatidagi 
qurilmaga 
nisbatan 
tezroq 
ma’lumotlarni 
jo‘natadi, 
bunday 
ko‘rinishda bu yerda buferlash zarur. Ma’lumotlar kelib tushishi 
bundan mustasno emas, masalan, klaviaturadan oldinga o‘tib ketishi 
mumkin va bu holat bufersiz bo‘lmaydi.