U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

Asosiy tayanch tushunchalar 
Xalqaro valuta tizimi – xalqaro valuta munosabatlarining davlatlararo bitimlarda 
huquqiy jihatdan mustahkamlangan shakli. 
Valuta kursi – bir mamlakat valutasining boshqa mamlakat valutasida 
ifodalangan bahosi. 
To‘lov balansi – mamlakat rezidentlari (uy xo‘jaliklari, korxonalar va davlat) 
va chet elliklar o‘rtasida ma’lum vaqt oralig‘ida (odatda bir yilda) amalga 
oshirilgan barcha iqtisodiy bitimlar natijasining tartiblashtirilgan yozuvi. 
Iqtisodiy bitimlar – qiymatning har qanday ayirboshlanishi, ya’ni tovarlar 
ko‘rsatilgan xizmatlar yoki aktivlarga mulkchilik huquqining bir davlat 
rezidentlaridan boshqa davlat rezidentlariga o‘tishi bo‘yicha kelishuvlar. 
Absorbsiya - yalpi ichki mahsulotning mazkur mamlakatdagi uy xo‘jaliklari, 
korxonalar va davlatga realizatsiya qilinadigan qismi. 
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar 
1. Xalqaro valuta tizimi nima? 
2. Har bir xalqaro valuta tizimi qanday ustunlik va kamchiliklarga ega? 
3. Davlat valuta kurslarini barqarorlashtirish uchun qanday usullardan 
foydalanadi?
4. Chet el valutalariga talab va taklifga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi? 
5. To‘lov balansi nima va u qanday tarkibiy qismlardan iborat? 
6. Markaziy bank rasmiy zahiralari nima va o‘z ichiga qanday unsurlarni 
oladi? 
7. Valuta-moliya sohasidagi qaysi davlatlararo tashkilotlarni bilasiz? Ularning 
har birining faoliyati mazmunini gapirib bering. 
8. O‘zbekistonning Xalqaro valuta fondi bilan o‘zaro aloqalariga baho bering. 

---

309 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 
I. O‘zbekiston Respublikasining Qonunlari 
1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T., 2017. 
2. O‘zbekiston Respublikasining “Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlar 
huquqlarini himoyalash to‘g‘risida”gi Qonuni. –T.: Adolat, 1996. 
3. O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. –T.: O‘zbekiston, 2008. 
4. O‘zbekiston Respublikasining «Valyutani tartibga solish to‘g‘risida”gi 
Qonuni (yangi tahriri). -T., 2004. 
5. O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi. O‘zR. 1995-yil 21-
dekabrdagi Qonuni bilan tasdiqlangan va 1996-yil 1-apreldan amalga kiritilgan.