Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»
O‘zandagi suv oqimining gidrodinamik tahlili
Download 6.22 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 1) laminar rejimli harakat 2) turbulent rejimli harakat.
|
21.2. O‘zandagi suv oqimining gidrodinamik tahlili O‘zandagi suv oqimining gidrodinamik tahlilini quyidagi ikki yo‘nalishda amalga oshirish maqsadga muvofiq: 1. Ochiq o‘zanlarda suv harakati rejimining turlariga bog‘liq holda. 2. Ochiq o‘zanlarda suv harakatining turlariga bog‘liq holda. Quyida o‘zandagi suv oqimining gidrodinamik tahlilini har ikki yo‘nalish bo‘yicha ko‘rib chiqamiz. Ma’lumki, barcha suyuqliklar, shu jumladan, ochiq o‘zanlarda oqayotgan suv ham quyidagi ikki xil rejimda harakat qiladi 1) laminar rejimli harakat 2) turbulent rejimli harakat. Suyuqlik zarrachalarining va shu zarrachalardan tashkil topgan qatlamlarning bir-biriga nisbatan tartibli va parallel harakati laminar rejimli harakat bo‘ladi (21.1-rasm). 21.1-rasm. Laminar rejimli harakat sxemasi Laminar rejimli harakatda quyidagi shartlar bajariladi 1. Suv oqimini tashkil etgan zarrachalarning tezligi o‘zgarmas va bir xil yo‘nalishda bo‘ladi. 2. O‘zan tubida tezlik «0» ga teng bo‘lib, yuqori tomon ortib boradi va suv yuzasiga yaqinlashishi bilan kamayadi. 3. Suv oqiminining harakati uning yopishqoqligiga bog‘liq bo‘ladi. Tabiiy o‘zanlarda laminar rejimli harakat juda kam hollarda kuzatiladi. Masalan, bunday harakat tekislik daryolarida kam suvli davrda uchrashi mumkin. Laminar rejimli harakat sun’iy o‘zanlar - kanallarda ham suv kam bo‘lgan va shu tufayli tezlik juda kichik bo‘lgan holatlarda uchraydi. Ochiq o‘zanlarda suvning tartibsiz, girdobsimon harakati turbulent rejimli harakat deb nomlanadi. Unda quyidagilar kuzatiladi 1. Oqimning har bir nuqtasida tezlik miqdor va yo‘nalishi jihatdan o‘zgarib turadi. 192 2. O‘zan tubida tezlik «0» ga teng bo‘lmaydi, eng katta tezlik esa oqim markazida kuzatiladi. 3. Suv oqimining harakati uninig yopishqoqligiga bog‘liq bo‘lmaydi. Laminar rejimli harakat qilayotgan suvning tezligi ortishi bilan turbulent rejimli harakatga aylanadi. Ular orasidagi chegara masalasi XIX asr oxirlarida O.Reynolds tomonidan o‘rganilgan. U taklif etgan son, ya’ni Reynolds soni ana shu chegarani aniqlashga imkon beradi. Tabiiy ochiq o‘zanlar uchun Reynolds soni quyidagi ifoda bilan aniqlanadi ўрт ўрт h Re Download 6.22 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|