Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

 
Oqiziqlar moduli yoki yuvilish moduli deb, bir yilda 1 km
2
havza 
yuzasidan yuviladigan oqiziqlar miqdoriga aytiladi. U 
R
M
bilan belgilanib, 
quyidagicha topiladi: 
F
R
M
R



3
10
54
,
31
, 
bu yerda: 
F
­ daryoning suv to‘plash maydoni, km
2
larda; 
R
­ o‘rtacha 
yillik oqiziqlar sarfi, 
sek
kg /
; 
3
10
54
,
31

raqami yuvilish modulini 
yil
km
tonna

2
/
 o‘lcham birligida ifodalashga imkon beradi. 
 
O‘rtacha loyqalik deb suvning hajm birligida mavjud bo‘lgan 
oqiziqlar miqdoriga aytiladi. U 
rt
o'

bilan belgilanib, quyidagicha 
hisoblanadi: 
Q
R
rt
o
3
'
10



, 
bu yerda: 
R
­ oqiziqlar sarfi, kg/s larda; 
Q
­ suv sarfi, m
3
/s larda. Ifodadagi 
3
10
raqami 
kg
dan 
g
ga o‘tish koeffitsiyenti bo‘lib, loyqalik 
3
/ m
g
da 
ifodalanadi. 
Demak, suvning o‘rtacha loyqaligini istalgan vaqt oralig‘i uchun 
hisoblash mumkin. Buning uchun shu vaqt oralig‘ida aniqlangan loyqa 
oqiziqlar sarfi ­ R va suv sarfi ­ 
Q
lardan foydalanish kerak. 
Oqiziqlarning eng muhim xarakteristikalaridan yana biri ularning 
granulometrik (mexanik) tarkibidir. Oqiziqlarning granulometrik tarkibi, 
ya’ni oqiziqlarning o‘lchamlari ­ fraksiyalar bo‘yicha taqsimlanishini 
ularning o‘rtacha diametri (
rt
o
d
'
) orqali quyidagicha ifodalash mumkin: 
100
'



i
i
rt
o
d
d

, 
bu yerda: 
i
d
­ ayrim fraksiyalar diametri, mm larda; 
i

­ shu fraksiyaga 
kiruvchi oqiziqlar og‘irligining umumiy og‘irlikka nisbatan foizlarda 
aniqlangan qiymati.