Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

 
Muallaq oqiziqlarning massasi kichik bo‘lgani uchun ular daryoning 
quyilish joyigacha tranzit holda yetib boradi. O‘zan tubi oqiziqlari esa 
suvning oqish tezligi kamayishi bilan suv ostiga cho‘kib, o‘zan shaklini 
o‘zgartiradi. 
Oqiziqlarni miqdoriy ifodalash uchun quyidagi tushunchalar qabul 
qilingan: 
- oqiziqlar sarfi; 
- oqiziqlar oqimi (hajmi); 
- oqiziqlar moduli yoki yuvilish moduli; 
- o‘rtacha loyqalik; 
- oqiziqlarning o‘rtacha kattaligi (diametri). 
 
Oqiziqlar sarfi deb, daryoning ko‘ndalang qirqimidan vaqt birligi 
(sek)da oqib o‘tadigan loyqa oqiziqlar miqdoriga aytiladi. Muallaq 
oqiziqlar sarfi 
R
bilan, o‘zan tubi oqiziqlari esa G bilan belgilanadi va har 
ikki kattalik ham 
sek
kg /
larda ifodalanadi. 
Oqiziqlar oqimi deb, daryoning ko‘ndalang qirqimidan ma’lum vaqt 
(kun, oy, yil) davomida oqib o‘tadigan loyqa oqiziqlar miqdoriga aytiladi. 
U 
R
W
bilan belgilanib, tonnalarda yoki hajm birligida ifodalanadi. Agar 
T
kun ichidagi o‘rtacha oqiziqlar sarfi 
R
(
sek
kg /
) ma’lum bo‘lsa, u holda 
oqiziqlar oqimi quyidagicha aniqlanadi: 
tonna.
,
4
,
86
1000
60
60
24
R
T
T
R
W
R








Oqiziqlar oqimini hajm birligida ham ifodalash mumkin. Buning 
uchun hisoblashlarda quyidagi ifodadan foydalaniladi: 
3
m
,
R
R
RV
W
W


, 
bu yerda: 
R
W
­loyqa oqiziqlarning og‘irlik birligidagi hajmi, tonnada; 

---

158 
R

­loyqa oqiziqlarning solishtirma og‘irligi, 
3
/ m
tonna
.