Учебное пособие подготовлено в соответствии с учебной программы

O’zgartirishlarni hisoblash bosqichida tizim natijalari obyektlarni 
o‟zgartirishlarni (xarakatlari) ko‟rsatish uchun foydalaniladigan matematik 
hisoblashlarni bajaradi. 
Yoritish 
o‟lchamlari sahna va unda joylashgan obyektlarning 
yoritilganligini aniqlaydi (yoritish – bu yorug‟lik manbaalarining geometrik 
joylashuvidir). Keyin yozma tasvirlarga ko‟plab uchburchaklar va balandliklar 
koordinatalari to‟plami shaklidagi koordinatalar va obyektlar belgilanadi. Undan 
keyin olingan ma‟lumotlar geometrik ishlov berish uchun yuboriladi. 
Geometrik ishlov berish bosqichi - bu jarayon bo‟lib, unda o‟zgartirish 
hisoblashlari va yoritish bosqichlarida olingan balandliklar koordinatalari, 
piksellarni shakllantirishda foydalaniladigan ma‟lumotlar formatiga aylantiriladi. 
Oxirida, rendering bosqichida mos soyalashni (qoraytirishni) hisobga olgan 
holda, zarur ranglar pikseli kadrlar (rasmlar) buferiga uzatiladi va to‟planadi.
Tekislash va kinematik samaralar. 3D – texnologiyalarini ishlovchilarning 
asosiy maqsadlaridan biri – tezlatish apparati vositasi yordamida to‟la sahna 
masshtabida, tasvirni tekislashni ta‟minlash hisoblanadi. Tasvirlanayotgan kenglik 
obyektlarining pog‟onalashuvi hodisasi, tasvirlovchi qurilma obyekt to‟g‟risida 
qayta ishlashi mumkin bo‟lganidan ko‟p ma‟lumot olganida sodir bo‟ladi. Natijada 
turli xil rangdagi ko‟p burchaklilarni ajratuvchi chegaralar bo‟ylab kemtiklar paydo 
bo‟ladi, qiya chiziqlar pog‟onalarga aylanadi. Tekislashda qo‟shni piksellar 
aralashib ketadi, bu esa tekis o‟tishlarni yaratish imkonini beradi. 
Silicon Grahics mutaxassislari tomonidan ishlangan yana bitta uslubda 
yig‟ish buferlaridan foydalanilgan. Bunda bir necha buferlar to‟lganda grafikaviy 
mikrosxema ularning ma‟lumotlarini qo‟shadi, bu esa tasvirga yaxshi ko‟rinish 
berish imkonini yaratadi. 
Keyinchalik firma 3dfx T-Bufler uslubini yaratdi, u to‟la ekranda tekislash- 

---

86 
dan iboratdir. Bu texnologiya turli xil kinematik samaralardan, shu jumladan, 
tasvirning ko‟rinish aniqligi (depth of feeld) df xarakatdagi tasvirning (motion 
blur) yuvilganlik darajalaridan foydalanish imkonini beradi.