Uglerod Uglerod (lotincha: lot. Carbo — kumir, lotincha: Carboneum), C

C + H₂O → CO + H₂
Uglerod metall oksidlarini metallarga karbitlargacha qaytaradi. Ushbu xususiyat metallurgiya sanoatida keng qo’llaniladi:
3C + CaO → CO + CaC₂
Ko’pgina metallar uglerod bilan karbidlarni hosil qiladi, masalan:
3C+ 4Al → Al₄C₃
2C + Ca → CaC₂
Uglerodning polimer zanjirlarini hosil qilish qobiliyati uglerodga asoslangan birikmalarning ulkan sinfini keltirib chiqaradi, ular anorganiklarga qaraganda ancha ko’p va ular organik kimyo tomonidan o’rganiladi. Ular orasida eng keng guruhlar: uglevodorodlar, oqsillar, yog’lar, uglevodlar va boshqalar.
Uglerod birikmalari quruqlikdagi hayotning asosini tashkil etadi. Tirik hujayralardagi atomlar soni bo’yicha uglerodning ulushi taxminan 25%, massa ulushi – taxminan 18% ni tashkil qiladi.

Uglerodning allotropik modifikatsiyalari

Kristalli uglerod

• 
  Olmos
  
• 
  Grafen
  
• 
  Grafit
  
• 
  Karbin
  
• 
  Lonsdaleit
  
• 
  Nanodiamond
  
• 
  Fullerenlar
  
• 
  Fullerit
  
• 
  Uglerod tolasi
  
• 
  Uglerodli nano tolalar
  
• 
  Uglerodli nanotubalar
  

Amorf uglerod

• 
  Faollashgan uglerod
  
• 
  Ko’mir
  
• 
  Qazib olinadigan ko’mir: antrasit va toshqotgan ko’mir.
  
• 
  Ko’mir koksi, neft koksi va boshqalar.
  
• 
  Shisha uglerod
  
• 
  Uglerod qorasi
  
• 
  Qurum
  
• 
  Uglerodli ko’pik
  

Yuqorida sanab o’tilgan amorf shakllar uglerodning toza allotropik shakli emas, uglerod miqdori yuqori bo’lgan kimyoviy birikmalardir.

Ba’zi uglerod atamalari

Uglerod birikmalar muhim funktsiyalarni bajaradi. Ushbu birikmalar va ba’zi uglerod atamalari haqida to’xtalamiz:
Fullerenlar : Uglerodning sun’iy allotroplari.Ularda beshburchak, olti burchakli kristallar bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, u “Bakminstefuleren” yoki “Bakkibols” nomi bilan ham tanilgan. U 60 ta uglerod atomidan tashkil topgan molekula. Bundan tashqari, u “Carbon60” yoki “C60” deb ta’riflanadi. Uning radiusi 1 nanometrga teng. Fullerenlar kosmosdagi sayyora tumanligida aniqlandi. Ular yerdan tashqarida borligi isbotlangan eng katta molekulalardir.