“Uglevodlar kimyosi” fanini o`qitishning nazariy va amaliy masalalari

II BOB.UGLEVODLAR KIMYOSI FANIDAN ELEKTRON O`QUV ISHLANMASI

Glyukoza

Fruktoza

OLIGOSAXARIDLAR
“Биоорганическая химия”
Ю.А.Овченников М.1987 г
Введение в химию природных соединений
В.В.Пелеменков Казань 2011 г
Uglevodlar kimyosi. O’quv-uslubiy majmua
Namangan 2011 y
Uglevodlar kimyosi. Ma’ruzalr matni
Sh.V.Abdullayev Namangan 2014 y
Oligosaxaridlar
klassifikatsiyasi
Nomenklatura
sifat
tarkibi
molekulyar
og’irligini
aniqlash
stereo-
kimyosi
metillash
oksidlash
konfigu-
ratsiyalar
Xulosalar

Oligosaxaridlar di-, tri- va tetrashakarlar shaklida o’simliklarda uchraydi. Eng kop tarqalgani shaker qamishi shakari, keyin gensianoza u grechavka tomirida uchraydi, melitoza har xil mannalarda, rafinoza-shakar lavlagisida, staxioza Stachys tuberifera o’simligidan olingan. Disaxarid qoldig’li dlikozidlarga amigdalin va krosin misol (ikkalasida ham uglevod qoldig’I gensiobioza), ksantoramnin (ramnoza tutadi), ko’pgina qonni bo’yovchi moddalari, strofantin va h.z.o. shaker xossasini namoyon qilmaydigan polisaxaridlar asosi disaxaridlardan iborat: kraxmal gidrolizlanganda maltoza hosil bo’ladi; sellyulozadan esa sellobioza hosil bo’ladi. Ko’pgina oligosaxaridlar suvda yaxshi eriydi, shirin ta’mli. Oddiy shakarlar soniga qarab oligosaxaridlar disaxaridlar,trisaxaridlar, tetrasaxaridlar va h.k. bo’ladi. Monosaxaridlar qoldig’iga qarab ular gomopoligosaxaridlar (bir xil monomerlar tutadi) va geteropolisaxaridlar (har xil monosaxaridlar tutadi). Molekulaning tuzilishiga qarab oligosaxaridlar tarmoqlangan yoki chiziqli bo’ladi.

Oligosaxaridlar di-, tri- va tetrashakarlar shaklida o’simliklarda uchraydi. Eng kop tarqalgani shaker qamishi shakari, keyin gensianoza u grechavka tomirida uchraydi, melitoza har xil mannalarda, rafinoza-shakar lavlagisida, staxioza Stachys tuberifera o’simligidan olingan. Disaxarid qoldig’li dlikozidlarga amigdalin va krosin misol (ikkalasida ham uglevod qoldig’I gensiobioza), ksantoramnin (ramnoza tutadi), ko’pgina qonni bo’yovchi moddalari, strofantin va h.z.o. shaker xossasini namoyon qilmaydigan polisaxaridlar asosi disaxaridlardan iborat: kraxmal gidrolizlanganda maltoza hosil bo’ladi; sellyulozadan esa sellobioza hosil bo’ladi. Ko’pgina oligosaxaridlar suvda yaxshi eriydi, shirin ta’mli. Oddiy shakarlar soniga qarab oligosaxaridlar disaxaridlar,trisaxaridlar, tetrasaxaridlar va h.k. bo’ladi. Monosaxaridlar qoldig’iga qarab ular gomopoligosaxaridlar (bir xil monomerlar tutadi) va geteropolisaxaridlar (har xil monosaxaridlar tutadi). Molekulaning tuzilishiga qarab oligosaxaridlar tarmoqlangan yoki chiziqli bo’ladi.