Умумий маълумотлар

• 12 -маъруза
• БТ бажарилган кучайтиргич босқичи схемаcи

Умумий маълумотлар

• Сигнал манбаи қуввати етарли бўлмаганда юклама (RЮ) деб аталувчи бажарувчи қурилма нормал ишлаши учун кучайтиргич қурилмалардан фойдаланиш зарурати туғилади. Акустик тизимлар, электрон – нур трубкалар, кейинги кучайтиргич каскаднинг кириши ва бошқалар юклама бўлиб хизмат қилиши мумкин.
• Кириш сигнали манбаи ёки датчик турли ноэлектр катталикларни электр сигналга бирламчи ўзгартиради. Микрофон, детектор, фотоқабулқилгич, аввалги кучайтиргич қурилма чиқиши ва бошқалар кириш сигналлари манбаи бўлиб хизмат қилади. Юкламада ҳосил қилиниши зарур қувват ёрдамчи кучланиш манбаидан (тўғрилагич, аккумулятор, батарея) олинади. Энергияни кучланиш манбаидан юкламага узатишда кучайтиргич қурилма ёки кучайтиргич “воситачилик” қилади.

Умумий маълумотлар

Умумий маълумотлар

• Агар RКИР>>RГ бўлса, кучайтиргични бошқариш кучланиш билан амалга оширилади. Бу ҳолда кириш токи эътиборга олмаса бўладиган даражада кам ва кучайтиргич киришида UКИР сигнал ЕГ га яқин бўлади.
• RКИР<бўлганда эса, ЕГ/RГ га яқин кириш токи IКИР билан ифодаланади, бу вақтда кириш кучланишини эътиборга олмаса ҳам бўлади. Бу ҳолда кучайтиргични бошқариш ток билан амалга оширилади.
• RКИР ≈ RГ бўлганда эса бошқариш қувват билан амалга оширилади.

Умумий маълумотлар

• Юклама 3 ва 4 электродларга уланади.
• RЮ>>RЧИҚ бўлса, кучайтиргич юкламада кучланиш манбаи ЭЮК ЕГ га қадар UЧИҚ кучланиш ҳосил қилади, бунда чиқиш токи эътиборга олмайдиган даражада кам бўлади. Бундай режим потенциал чиқиш деб аталади.
• RЮ<бўлса, чиқишда кучайтиргич қисқа туташувга яқин режимда ишлайди ва чиқиш токи ЕГ/RЧИҚ га қадар, чиқиш кучланиши эса эътиборга олмаса бўладиган даражада кичик бўлади. Бу режим токли чиқиш деб аталади.

Умумий маълумотлар

• Кучайтиргич каскадларининг ишлатиладиган схема турлари ҳар хил бўлиши мумкин.
• Бунда транзистор УЭ, УК ёки УБ схемада уланган бўлиши мумкин. УЭ схемада уланган каскадлар кенг тарқалган. УК схемада уланган каскадлар кўп каскадли кучайтиргичларда асосан чиқиш каскади сифатида ишлатилади. УБ уланган каскадлар ультрақисқа тўлқинли (УҚТ) ва ўта юқори частота (ЎЮЧ) тўлқин диапазонида ишловчи генератор ва кучайтиргичларда кенг қўлланилади.

УЭ уланиш схемасидаги БТда ясалган кучайтиргич босқичи схемаси

Бу ерда:

• Ем – кучланиш манбаи;
• R1 ва R2 – бўлувчи қаршиликлар;
• Rб ва Rк– мос равишда база ва коллектор қаршиликлари;
• Rэ – эмиттер қаршилиги бўлиб, у манфий тескари алоқани амалга оширади;
• С1 ва С2 – ажратувчи конденсаторлар;
• Сэ – эмиттердаги сиғим;
• Uг – кучланиш генератори;
• Rг – кучланиш генераторининг ички қаршилиги;
• Rю – юклама.

• УЭ уланиш схемасидаги кучайтиргич босқичи таҳлил қилинганда икки турдаги ток занжирлари кўриб чиқилади:
• 1 – ўзгармас ток занжирлари (доим +Ем дан –Ем гача);
• 2 – ўзгарувчан ток занжирлари:
• Кириш занжири (+ Uг дан - Uг гача)
• Чиқиш занжири (VT нинг коллекторидан эмиттеригача).

Кўп босқичли кучайтиргичлар

• Эътиборингиз учун рахмат

УИ уланиш схемасидаги МТда ясалган кучайтиргич босқичи схемаси

Қувват кучайтиргичлари

• Қувват кучайтиргичларда чиқиш транзисторлари сифатида таркибий транзисторлардан фойдаланилади. Ушбу принциплар МТлар асосидаги ЧКларни лойиҳалашда ҳам ишлатилади. БТлар асосидаги қурилмаларга қараганда бундай схемалар ночизиқли бузилишларнинг кичиклиги ва температурага бардошлиги билан фарқ қиладилар.