Umumiy doc

8.4-§. ELEKTR-PNEVMATIK VA PNEVMO-ELEKTR 
O‘ZGARTKICHLAR 
Avtomatik nazorat, sozlash va boshqarishning kombinasiyalangan elektr-
pnevmatik tizimlarni yaratishda elektr va pnevmatik chiqish signallariga ega bo‘lgan 
asboblar qo‘llaniladi. O‘lchash tizimining elektr va pnevmatik shoxobchalarini 
moslashtirish uchun elektr-pnevmatik va pnevmo-elektr o‘zgartkichlar chiqariladi. 
Elektr-pnevmatik o‘zgartkich 0—5 mA o‘zgarmas tokning uzluksiz elektr 
signalini bir xillashtirilgan 20—100 kPa qiymatidagi pnevmatik signalga 
o‘zgartirishga mo‘ljallangan. EPP turidagi elektr-pnevmatik o‘zgartkichning 
prinsipial sxemasi 8.13-rasmda tasvirlangan. O‘zgartkich ishi kuch kompensasiyasi 
prinsipiga asoslangan. O‘zgartkichdan nazorat va sozlash tizimlarida elektr analog 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

310 
asboblar bilan pnevmatik asboblar hamda tizimlar orasida bog‘lanish o‘rnatishda 
foydalaniladi. 
Asbob vazifasi turlicha ikki blok: elektr-mexanik o‘zgartkich (magnitoelektrik 
mexanizm va richaglar tizim majmuasi) va pnevmatik kuchaytirgichdan tuzilgan.
Elektr kirish signali (I = 0—5mA) elektromagnit 5 ning g‘altaklari 6 ga 
beriladi. Bunda magnit o‘tkazgichida yakor 4 ning siljishiga olib keladigan magnit 
oqimi paydo bo‘ladi. YAkordagi kuch tok miqdoriga to‘g‘ri mutanosib. SHu kuch 
ta’sirida richag 2 ning siljishi soplo 1 aloqasida bosim o‘zgarishiga olib keladi. Bu 
bosim pnevmatik kuchaytirgich 7 bilan kuchaytiriladi va pnevmoaloqalar bo‘ylab 
o‘zgartkich chiqishiga va teskari aloqa silfoni 3 ga beriladi. CHiqish bosimi ta’sirida 
silfonda paydo bo‘ladigan kuch yakorda kirish signalidan hosil bo‘lgan kuch bilan 
kuch richagi orqali muvozanatlashtiriladi. Aniqlik sinfi 0,5; 1,0. 
Pnevmo-elektr o‘zgartkich 20—100 kPa qiymatdagi uzluksiz pnevmatik 
signalni 0—5 mA o‘zgarmas tokning bir xillashtirilgan elektr signaliga o‘zgartirish 
uchun mo‘ljallangan. 
Uzluksiz kirish va chiqish signallari uchun pnevmo-elektr o‘zgartkichlar ham 
to‘g‘ri ta’sir etuvchi o‘zgartkich, ham qo‘shimcha energiya manbaidan 
foydalanadigan kompensasion turdagi o‘zgartkich tarzida chiqarilishi mumkin. 
To‘g‘ri ta’sirli pnevmo-elektr o‘zgartkich (8.14-rasm) pnevmatik kirish 
signalini qabul qiluvchi o‘lchash bloki 1 dan va differensial-transformatorda 
uzatuvchi o‘zgartkichdan tashkil topgan. Bosim ta’sirida silfon 2 ning 
qo‘zg‘aluvchan tubi va u bilan bog‘langan, birlamchi 3 va ikkilamchi 5 chulg‘amga 
8.13 – расм. Электр – пневматик