Umumiy doc

Siljish kompensasiyali o‘zgartkichlar o‘lchash bloki sezgir elementining 
siljishini 20—100 kPa qiymatda pnevmatik chiqish signaliga o‘zgartirish uchun 
mo‘ljallangan. 
8.12-rasmda siljish kompensasiyali sxema bo‘yicha ishlaydigan pnevmatik 
o‘zgartkichning prinsipial sxemasi ko‘rsatilgan. Ta’minlovchi havo bosimi hamda 
o‘zgartkich chiqishidagi havo bosimi M
1
va M
2
manometrlar orqali nazorat qilinadi. 
Birlamchi rele tarkibiga o‘zgarmas kesimli drossel 7, soplo 3 va o‘lchash bloki 
1 ning sezgir elementi bilan bog‘langan to‘siq 2 kiradi. Kuchaytirgich ikkita ketma-
ket ulangan drossel va silfon turidagi yuritmadan iborat. Drossel tizimi soplo 9 va 11 
larni o‘z ichiga oladi. Birinchi soplodan R
0
bosimli siqilgan havo kuchaytirgichga 
keladi, ikkinchi soplo orqali esa havo kuchaytirgichdan atmosferaga chiqadi. 
Soplolarning teshiklari orasida likobchasimon klapan mavjud. Uning holatiga ikkala 
8.12 – расм. Силжиш компенсацияли пневматик 
ўзгарткич схемаси.
 
 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

309 
drossel havo oqimlari kesimlarining yuzi, binobarin, drossel qarshiliklari ham 
bog‘liq. Kuchaytirgich yuritmasi kamera 5 ichiga joylashgan, bir-biriga nisbatan 
konsentrik o‘rnatilgan silfonlar 6 va 8 dan iborat. Likobchasimon klapan silfonlarning 
harakatchan tagi bilan shtok 13 orqali, kuchaytirgich esa birlamchi pele va ikkilamchi 
asbob bilan naychalar 4 va 15 orqali bog‘langan. Silfon yuritmasiga R
1
va R
2
bosimlardan o‘zaro muvozanatlashgan ikkita kuch ta’sir qiladi. 
To‘siqning siljishi birlamchi asbob sezgir elementining holatiga yoki 
tekshirilayotgan parametr qiymatiga bog‘liq. To‘siq soploni berkitganda silfonga 
ta’sir qiladigan R
1
bosim ko‘payadi, silfonlar siqiladi, likobchasimon klapan 10 soplo 
9 teshigini ochib, soplo teshigi 11 ni berkitadi; P
2
bosim oshadi va soplo 11 batamom 
berkilganda, R
2
bosim o‘zining maksimal qiymatiga erishadi. To‘siq soplodan 
chetlashganida teskari hodisa yuz beradi, ya’ni soplo 9 teshigi berkilib, soplo 11 
teshigi ochiladi. Havoning atmosferaga chiqishidagi qarshilik kamayadi, shuning 
uchun R
2
bosim pasayadi va u soplo 11 ning to‘liq ochilishida nolga tenglashadi. 
Havo bosimining va o‘lchanayotgan parametrning o‘zgarishi quyidagicha 
bo‘ladi. R
2
bosim oshganda, silfon 17 siqiladi va shtok 14 orqali to‘siqni soplo 3 dan 
chetga suradi hamda soploning batamom berkilishiga yo‘l qo‘ymaydi. Pnevmatik 
tizimlardagi ikkilamchi asbob sifatida har qanday bosim o‘lchagichlar ishlatilishi 
mumkin.