Umumiy doc

 
Induktiv asboblarning ishlash prinsipi g‘altak induktivligining tashqi bosim 
ta’siridan o‘zgarishiga asoslangan. 
3.7-rasmda induktiv o‘zgartiruvchi element bilan jihozlangan bosimni o‘lchash 
o‘zgartkichining sxemasi ko‘rsatilgan. Bosimni qabul qiluvchi membrana 1 o‘ramli 
elektromagnit 2 ning harakatlanuvchi yakori hisoblanadi. Ulchanayotgan bosim 
ta’sirida membrana siljiydi, bu induktiv o‘zgartkichli elementning elektr qarashiligini 
o‘zgartiradi. Agar g‘altakning aktiv qarshiligi, magnit oqimlari hisobga olinmasa va 
o‘zakda yo‘qotilsa, o‘zgartkich elementning L induktivligini quyidagi tenglama 
bo‘yicha aniqlash mumkin. 
L=W
2
μ
0
·S/δ (3.21) 
bu erda, W — g‘altak o‘ramlari soni, μ0 — .havoning magnit 
singdiruvchanligi, S — magnit o‘tkazgich ko‘ndalang kesimining yuzi, δ—havo 
oraligining uzunligi. 
Membrananing deformasiya kattaligi o‘lchanayotgan bosimga mutanosibligini 
e’tiborga olib, 
δ=K·P (3.22) 
3.21) tenglamani quyidagi ko‘rinishga keltiramiz: 
L=W
2
·μ
0
·S/K·P (3.23) 
(3.23) 
tenglama 
bosimni 
o‘lchash 
induktiv 
o‘zgartkichning 
statik 
xarakteristikasini ifodalaydi. 
L ni o‘lchash, odatda, o‘zgaruvchan tok ko‘priklari yoki rezonansli LC-
konturlar tomonidan amalga oshiriladi. 0,5... 1,0 MPa bosimda membrananing 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

117 
qalinligi 0,1 ...0,3 mm, bosim 20...30 mPa bo‘lganda esa 1,3 mm. Membrananing 
siljishi millimetrning yuzdan bir ulushini tashkil etadi. Induktiv bosim 
o‘zgartkichlarning asosiy xatosi ± (0,2—5)%. 
Sig‘imli manometrlarning ishlash prinsipi bosim o‘zgarishi bilan yassi 
kondensator qoplamalari orasidagi masofani o‘zgartirishi natijasida uning sig‘imining 
o‘zgarishiga asoslangan. Sig‘imli manometrning prinsipial 
sxemasi 3.8-rasmda keltirilgan. O‘lchanayotgan bosim
asbobga naycha 1 orqali beriladi va membrana 2 orqali
qabul qilinadi. Membrana 2 va elektrod 3 kondensator 
qoplamalarini hosil qiladi. Kondensator esa o‘lchash 
sxemasiga ulagich 4 lar orqali bajariladi. Kondensator 
sig‘imining qoplamalar o‘rtasidagi masofaga bog‘liqligi 
quyidagi tenglama bo‘yicha aniqlanadi 
l
S
С
ε
⋅
=
(3.24) 
bu erda, S — qoplamalar yuzi; ε — qoplamalar orasidagi muhitning dielektrik singdiruvchanligi; l — 
qoplamalar orasidagi masofa. 
Bosim ta’sirida membrana egilib, etektrod 3 ga yaqinlashadi. Membrananing 
egilishi natijasida l masofa o‘lchanayotgan bosimga nisbatan mutanosib o‘zgaradi. 
Qoplamalar yuzi va dielektrik singdiruvchanlik o‘lchash jaraenida o‘zgarmaydi.
SHuning uchun, (3.24) ifodani quyidagicha yozish mumkin: 
C=K/l (3.25) 
bu erda,
K=S·ε 
SHunday qilib, kondensator sig‘imi o‘lchanayotgan bosimga mutanosibdir. S 
ni o‘lchov axboroti signaliga aylantirish uchun, odatda, o‘zgaruvchan tok 
ko‘priklaridan yoki rezonansli LC- konturlardan foydalaniladi. Sig‘imli asboblar 120 
mPa gacha bo‘lgan bosimni o‘lchashda qo‘llanadn. Membrananing qalinligi 0,05...1 
mm. Ulardan tez o‘zgaruvchi bosimlarni o‘lchashda foydalaniladi. Sig‘imli 
manometrlarning ko‘rsatishiga atrof muhitning harorati ta’sir qiladi. CHunki harorat 
o‘zgarishi 
natijasida 
qoplamalar 
orasidagi 
masofa 
o‘zgaradi. 
Sig‘imli 
1
2
3
Р
3.8 – расм. Сиғимли