Umumiy doc

5.7 – расм. Босим остида (берк
идишда) суюқлик сатҳини 
дифманометр билан ўлчаш 
схемаси 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

172 
iborat: 
P
2
=h
0
ρ
1
∙g+Hρ
1
g+(h-H)ρ∙g. (5.15) 
SHunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi ∆P quyidagi ifoda 
bilan topiladi: 
∆P=P
1
-P
2
=[hρ
1
-Hρ
2
-(h-H)ρ]∙g=[h(ρ
1
- ρ)-H(ρ
2
-ρ)]∙g (5.16) 
(5.16) ifodadan ko‘rinib turibdiki, sath o‘lchagich ko‘rsatishi h ning joriy 
qiymatigagina emas, suyuqlik zichligiga ρ
1
va bug‘ zichligi ρ ga ham bog‘liq, ular esa 
o‘z navbatida idishdagi muhitning harorati va bosimiga bog‘lik. SHuning uchun 
difmanometr- sath o‘lchagichning shkalasini hisoblash idishdagi ishchi bosimi 
bo‘ycha hisoblanadi. Bu erda,n tashqari, o‘lchash natijasiga impulsli naychadagi-
suyuqlik zichligi ρ
1
ning o‘zgarishi ta’sir etadi, chunki bu erda, balandligi h bo‘lgan 
ustunning va impulsli naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgardi, shu bilan bir vaqtda 
R
1
bosim o‘zgarmas bo‘lib qolishi lozim. Bu atrof muhit harorati yoki idishdagi 
muhit harorati o‘zgarganda sodir bo‘ladi. 
Sathni difmanometrlar bilan o‘lchash usuli qator afzalliklarga ega: sath 
o‘lchagichlar mustahkam, montaj qilish oddiy va ishonchli ishlaydi. Ammo ularda 
bitta jiddiy kamchilik bor: difmanometrlarning sezgir elementi nazorat qilinuvchi 
muhitga bevosita tegib turadi. Agressiv muhitlarning sathni o‘lchashda bu yo 
difmanometrlar uchun maxsus materialdan foydalanishni taqozo qiladi yoki 
difmanometrga aktiv muhit kirib qolishdan, masalan, impuls naychalariga ajratish 
qurilmalarini ulash, impulsli naychalarni toza suv bilan yuvish va hokazodan 
saqlaydigan difmanometrlarni ulash sxemalarini qo‘llanishni taqozo qiladi. 
Bu 
kamchilikdan 
gidrostatik 
sath 
o‘lchagichlardan bir turi — pezometrik sath 
o‘lchagichlar mustasnodir. 
Pezometrik sath o‘lchagichning prinsipial 
sxemasi 5.8-rasmda keltirilgan. Bu asboblar zichligi 
o‘zgarmas suyuqlik ustunining bosimini o‘lchashga 
mo‘ljallangan. Suyuqlik ustunining bosimi uning 
balandligiga 
mutanosib 
ravishda 
o‘zgaradi. 
5.8 – расм. Пезометрик сатҳ