Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

 
b) Aylanma xalqa shaklidagi oʻtkazgichning magnit maydoni. Eksperimental 
qurilma 52-rasmda tasvirlangan. 
- Toʻgʻri oʻtkazgich uchun tutgichni oʻtkazgich halqa uchun adapter bilan 
almashtiring va unga diametri 40 mm boʻlgan oʻtkazgich halqani biriktiring. 
- Oʻtkazgich halqani ulash kabllari yordamida tutgichmng (a) shtepselli 
elementining pozetkalariga ulang. 
- Aksial B- probeni teslametrga ulang va teslametming nolini oʻmating (teslametr 
uchun koʻrsatmalarga qarang). 
- Aksial B-probe ni Leybold ga chap uchi 70,0 sm shkala belgisiga toʻgrilab 
joylashtiring. B-probe ni oʻtkazgich halqa markaziga toʻgʻrilab joylashtiring. 
- Oʻtkazgich halqani imkoni boricha Xoll datchigiga aniq joylashtiring. 
- 1 toʻk kuchini har safar 2 A qiymatga 0 A dan to 20 A qiymatgacha oshiring. 
Har safar magnit maydonini oʻlchang va qiymatini yozib oling. 
- Toʻgʻri oʻtkazgich uchun tutgichni maxkamlang, toʻgʻri oʻtkazgichni unga 
î′rnating va katta toʻkli manbaga ulang. 
- Tangensial B-probe ni teslametrga ulang va teslametrni nolini oʻrnating 
(teslametr uchun koʻrsatmalarga qarang). 

---

139 
- Tangensial B-probe ning chap uchini Leyboldga shkalada 50,0 sm belgiga. 
Toʻgʻirlab va toʻgʻri oʻtkazgich oʻrtasining balandligiga toʻgʻirlab oʻmating. 
- Toʻgʻri oʻtkazgichni Xoll datchigi tomon deyarli unga tegadigan darajada yaqin 
qilib oʻrnating. (S=0 boʻlsin). 
- Toʻk kuchi I ni xar 2 A qiymatga 0 A dan, 20 A gacha oshiring. Xar safar A 
magnit maydonini oʻlchang, qiymatini yozib oling. 
- I=20 A da B-probe ni unga tomon qadam-baqadam siljiting, Â magnit 
maydonini masofaning funksiyasi sifatida oʻlchang va qiymatlarini yozib oling. 
- 40 mm li oʻtkazgich halqani 80 mm li oʻtkazgich halqa bilan almashtiring va 
keyin 120 mm li oʻtkazgich halqa bilan almashtiring. Barcha hollarda magnit 
maydonini fazoviy koordinata x ning funksiyasi sifatida oʻlchang. 
 
52-rasm. Aylanma halqa shaklidagi oʻtkazgichning magnit maydonini oʻlchash 
uchun eksperimental qurilma.