Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

 
Kerakli asbob va jihozlar: 
1. 
Oʻramlar konsentratsiyasi 
2. 
Oʻzgaruvchan gʻaltak (516 242) – 1ta 

---

142 
3. 
Yuqori toʻkli manba (521 55) – 1ta 
4. 
Teslameter (516 62) – 1ta 
5. 
Aksial B-probe (51661) – 1ta 
6. 
Koʻp oʻzakli kabel, 6-qutb, 1,5 m (501 16) – 1ta 
7. 
Gʻ altak va trubka uchun tutgich (516 249) – 1ta 
8. 
Egarsimon asos (300 11) – 1ta 
 
Tajriba qurilmasi 
Tajriba qurilmasi 54-rasmda tasvirlangan. Uzunlik birligi toʻgʻri keluvchi oʻramlar, 
oʻramlar soni oʻzgaruvchan boʻlgan induktiv gʻaltakni trubka va gʻaltak uchun 
moslangan shtativga oʻrnating va uni yuqori toʻkli manbaga ulang. 
Aksial B-namunani teslametrga koʻp oʻzakli kabel orqali ulang, uni namuna 
manbasidan chiquvchi shtativ tayoqchasiga maxkamlang va Xoll datchigi (a) 
induktiv gʻaltakning ichki qismining markaziga joylashadigan qilib yoʻnaltiring. 
54-rasm. Uzun gʻaltakning magnit maydonini oʻlchash uchun qurilma. 
 
Tajribani oʻtkazish tartibi: 
a) Toʻk kuchi I ning funksiyasi sifatida oʻlchashlar. 
- Toʻk kuchini xar safar 2A dan kamaytirib borib, unga mos keluvchi toʻk kuchi I 
ning funksiyasi sifatida oʻlchashlar. 

---

143 
- Teslametrda 20mT oʻlchash oraligʻini tanlang va uni kompensatsiya ruchkasi 
yordamida 0 ni kalibrovka qiling. 
- (b,c) ulash klemmalarini birgalikda simmetrik ravishda shunday oʻrnatingki 
gʻaltak uzunligi 15 sm boʻlgan (b klemma 12.5 sm da, c klemma 27.5 sm da 
joylashsin). 
- Toʻk kuchi I ni xar safar 2A dan orttirib borib unga mos keluvchi  magnit 
maydonini aniqlang. (I=20 A gacha) Â magnit maydonini aniqlang. (l=0 A gacha) 
va teslametr nolini tekshirib koʻring.