Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

3. Bezak choklar
3.1. Bir-bi-
riga qaragan 
taxlama
a
b
Bir-biriga qaragan taxlama 3 ta chiziq bilan o‘rta 
chiziq – 1, yon chiziq – 2, tikish oxiri chizig‘i – 3 
(chizma – a). Bir-biriga qaragan taxlamani hosil 
qilish uchun bo‘lak belgilangan o‘rta chiziq – 1 
bo‘yicha o‘ngini ichkariga qilib qayriladi. Yon 
chiziq – 2 bo‘yicha oxirgi tikish chizig‘i – 3 gacha 
avval ko‘klanadi, so‘ngra mashinada tikiladi.
Oxirgi tikish chizig‘ida – 3 chok mahkamlanadi. 
Ko‘klash choki olib tash 
lanadi, taxlama ikki 
tomonga yorib, (belgilangan o‘rta chiziq tikish 
chokida aniq yotishi kerak) dazmollanadi (chiz-
ma – b). Taxlama chuqurligi fasonga bog‘liq.
3.2. Bukma
O‘ng tomondan bitta chiziq belgilanadi. Bajarish 
vaqtida bo‘lak belgilangan chiziqdan teskari 
tomon ichiga buklanib, avval ko‘klanadi, so‘ngra 
mashinada tikiladi. Ko‘klash choki olib tashlanib, 
bukma bir tomonga qaratib dazmollanadi. Chok 
kengligi 0,1–0,3 sm.
O‘quvchilar texnologik xarita yordamida chok turlarini ti-
kadilar, tayyor namunalarning har birini nomlab albomga 
yopishtiradilar.
1 
2 
3 
2 
1 
3 
0,1–0,3 
Taxlama
kengligi 
Taxlama
kengligi 
0,1–0,2 
0,7 

---

155
1. Tikuv mashinasida ishlash qoidalarini izohlab bering.
2. Mashinada ipsiz tikish bosqichlarini ayting.
3. Tikuv mashinasiga ostki ip qanday o‘tkaziladi?
4. Tikuv mashinasiga ustki ip qanday o‘tkaziladi?
5. Mashina choklarining qanday turlari mavjud?
6. Biriktirma chok turlarini sanab bering.
7. Ziy choklarining turlarini sanab bering.
8. Bezak choklarining turlarini sanab bering.