University of geological sciences

5
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Konlaming hosil bo'lishida yer osti suvlarining roli katta ekanligini hisobga olgan holda qidirish mezonlarini o'rganishda gidrogeologiya fanining ahamiyati ham yaqqol namoyon bo'ladi. B a’zi konlar uchun bu fan bilimlari asosiy mezon bo'lib xizmat qiladi. Masalan uran konlarining qumtoshli-infiltratsion turlari yer osti suvlarining faoliyati bilan chambarchas bog'liqligi tufayli gidrogeologik mezon asosiy rol o'vnaydi.
Geoflzika, geomorfologiya, geotektonika va boshqa fanlar foydali qazilma konlarining paydo bo'lishida bu jarayonning ba’zi tomonlarini tushuntirib berishi tufayli qidirish mezonlarining mos turlarini ajratib qo'llash imkoniyatini yaratadi. Demak, tabiatdagi turli geologik obyektlaming turli-tuman xususiyatlarini o'rganadigan geologik fanlar turli qidirish mezonlarini ishlab chiqishga yordam beradi.
6
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Amalda geologik bilimlami jamlovchi turli geologik fanlarga mos tarzda quyidagi qidirish mezonlarini ajratish mumkin: iqlim, stratigrafiya, fatsiallitologiya, magmatogen, struktura-tektonik, mineral-geokimyoviy, metamorfogen, geomorfologik, gidrogeologik, geofizik va boshqa mezonlarni ajratish mumkin. Ba'zi mezonlar butun Yer qobig'ida amal qiladi, ba’zilari esa faqat muayyan hududlarda amal qilishi mumkin. Har xil genetik turlarga mansub konlaming joylashishini tushuntirib berishda turli mezonlarning ahamiyati turlicha bo'lishi mumkin.

7
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Qidirish belgilari esa daliliy ma’lumotlar bo'lgani uchun aslida bizning nazariy bilimlarimizga bog‘liq emasdir. Ya’ni belgi bu daliliy topilmadir. Topilma biz kutgan, ya’ni nazariy bashoratlangan joyda va ko'rinishda yoki biz kutmagan joydan va biz kutmagan ko'rinishda topilib qolishi mumkin. Shunisi bilan mezonlar va belgilar bir-biridan farq qiladi. Ba’zi belgilarning ko'p marta kuzatilishi, ulaming ilmiy jihatdan tushuntirib berilishi va belgining topilishi tasodifiy emas, balki ma’lum darajada qonuniyatga bo‘ysunishini aniqlansa, bu belgi keyinchalik mezon sifatida ishalatilishi mumkin. Demak, mezonlar bilan belgilarning farqlanishi shartli ravishda bajarilar ekan.