Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

Жамоатактикаси.Жамоатактикасибуконкретўйинчишароитидапайдо бўлганвазифаларни халқилишдабутунжамоанингколлектив харакатлариниуюштиришдир. Бутунжамоанингҳужумвамудофаа харакатларианиқуюштирилмаса, ўйинбетартиб, бемақсадбўлади, ундаўйинчиларўртасидавазифатақсимлашнингиложибўлмайди. Бундай холлардаўйинчиларқандайбўлмасинтўпниегаллаб олиббирамаллабдарвозагакиритишучунуёқданбуёққаюгуришаверади.
Футболниюзйилдан ортиқтарихимобайнидаўйинчиларнианиқжойлаштириб, уларўртасидавазифаларнианиқтақсимланишининазардатутганкўплабтактиксистемаларяратилган. Ҳужумдагижамоатактикасининг, яъниконкретўйиншароитидапайдо бўладиганвазифаларни халқилишдабутунжамоаколлектив харакатлариниуюштиришнингасосийпринцплариникўрибчиқмиз. Харқандайтактиксистемада хамжамоатактикасииккитур харакатяънитезҳужумватадрижийвоситасидаамалга оширилади.
Тезҳужум. Тезҳужумжамоаҳужум харакатларинингенгсамаралиусулиҳисобланади. Бунингмоҳиятишунданиборатки, унда 1-3 узатишдаўйинчиларданбиринидарвозанизабтетишучунқулайпозициягачиқарадиганҳужумёкижавобҳужумиуюштирилади. Ҳужум – бужамоанинграқибдарвозасинизабтетишгақаратилган харакатларниуюштириш. Тезҳужумнингафзаллигишундаки, бундамудофаадагикучлариниқайтауюштириб олишгарақибларнивақтибўлмайди.Ҳужумдагиларнинг хамма харакатларикутилмаганликелементларигабойбўлиб, юқоритезликдабажарилади. Ўйинчилармайдондакўпманёврқиладиларватўпниузатишбиланенгқисқавақтичидашериклариданбиринизарбаберишпозициясигачиқаришимконинияратадилар. Тезҳужумжавобатакаларвақтида, яъниўйинепизодидавомидатўпниқўлгакиритганжамоанинг харакатлариниуюштиришвақтидаенгкўпсамараберади. Ҳозиргифутболдажамоатўпниқўлгакиритганданкейин, ўйинепизодидавомидаатаканинг(ҳужум) учтафазасибўлади.
Биринчифаза– “ўтиш”, яънимудофаадантезҳужумусулидаҳужумгаўтишдагитайёргарлик харакатлари. Бу харакатлартўпни олдиндагиўйинчигатезузатибберишвамудофаадақатнашганҳужумўйинчиларинингҳужумқаторидагиўзжойларигақайтишниўзичига олади.
Ҳимоятактикаси. Ҳимоятактикаситўпнибошкармаётганжамоанинг харакатларинирақиблирҳужуминибирёқликқиладиганнейтраллайдиганқилибуюштиришниназардатутади.
Ҳимоядауйнашнингумумжамоаметодишахсий, зонавааралишбўлишимумкин. Бироққисманбўлса хамбошқаметоделементларданфойдалнмасданбиргинаметоддауйнайвериш хато. CҲункибу холҳимоятактикасиниқашшоклаштрибқўяди. Ҳимоядаўйнашметодлариниҳимоячларнингиндивидуал хислатлариваимкониятлариниҳисобга олибтанлашкерак.
Ҳимоядаўйнашнингтактиксанатирақибниқачонўз холигақўймасликваунитақибетишни, қачоншерикларданбиригаберибюборшвақачонзонадаўйнашнибилишданиборат.
Мудофаақилаётганжамоа харакатларининг хаммасиҳужумтактикасининг хусусиятларигақарабуюштирилади. Мудофаанингяхшиуюштирилганлигажамоагаҳужум харакатларини хаммуваффақиятлибажаришимкониниберади.
Ҳимоядаўйниш хилма-хилвакўппланлибўлиб, дарвозанимудофаақилишга, тўпниқўлгакиритишучунактивкурашишваҳужумуюштиришгақаратилганбўлада. Ҳимоядагиўйинхамҳужумдагисингарииндивидуал, гурух важамоа харакатлариданиборат.