Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

Гурух тактикаси. Бутунфутболўйинибошдан оёқкомбинацияларасосигақурилганбўлиб, ўйиннингмазмуни хамаслидашукомбинацияларданиборат. Ўйинвақтидақайтатакрорланмайдиган холатларкўпучрайди. Бу холлар харбиринингўзасосибор. Бундайасосларни харбирўйинчи, енгаввало ҳимоячиларбилишиватушунишилозим. СҲундатактикпландаҳужумчиларгақарши харакатқилишвазарурприёмларқўллаш осонбўлади. Мудофаадагагурух ўйиннингасосиймазмуниҳимояўйинчиларнингҳужумқлаётганрақибларигақаршиуюшган харакатлариҳисобланади. Мудофаадагиларўзининграқиббиланяккамаяккакурашаётган харбиршеригагаёрдамберадиёкиёрдамберишгатайёртуради. СҲундайқилибшеригигабевоситавакераклиёрдамберишданташқари, страховкақилиш хамуюштирилади. Мохирликбиланжойтанлашесааниқ хамкорликқилишгаёрдамберади.
Ҳимоядагагурух тактикасидарвозага хавфсолаётганларқандайрақибгақаршигурух бўлиб харакатқилишниназардатутадивашерикларигаёрдамберишгақаратилганбўлади. Страховкашунингдек «деаор» ва «кесишув» комбинацияларигақарши харакатларҳимоядаиккиўйинчининг хамкорликқилишусулларигакиради.
Махсусуюштирилганқарши харакатлар, чунончи, «девор» ясаш, суний «ўйинданташқари»холат хосилқилишвадарвозабоништирокидага харакатларучваундан ортиқўйинчининг хамкорликқилишусулларигакиради.
Жамоатактикаси. Ҳимоядаўйинашнингумумийтактикпринцпларибореканигақарамай, ҳимоячилар харакатидақатор хусусиятлармавжудки, буларайримўйинчиларнингёкибиргурух ўйинчиларинингасосийвазифавамажбурятлариданкелибчиқади. Анашу хусусиятларниҳужумендигинаюзагакелаётганпайтдаваҳужумнингбошидаҳимоялнаётганжамоаўйинчларнинг харакатларидакуришмумкин. СҲунданкейин, ҳужумривожланаётгандаваякунланаётгандаесажамоаларбир хилпринцпларгариояқиладилар. Бироқҳимоядаўйинашнингпринцпваиндивидуалусулларинибир-биригабоғламайқарашнотўғрибўлуреди.Уларнибу хилдаажратишшартли характердабўлишимумкин, холос. Мана, масалан, ҳимоядазонаусулидаўйнаётганжамоадаайримўйинчиёкибирнечаўйинчизонапринципидоирасиданчиқадиганиндавидуалвазифаларнибажаришимумкин.
Тезҳужумгақаршиҳимоя. Агаррақибтомонданҳужумгаўтаётгандатактиквоситасифатидамарказбўйлабёкиқанотбўйлабтўпузатибберишданфойдаланиб, асосантезатакагазўрберадиганбўлса, ҳимояланаётганжамоаўйинчиларимудофаанингбиринчибосқичидатўпбошқараётганрақибниактивҳужумқилиб, бундақуйидагиларгаинтилишларикерак.
А) ҳужумнингмуваффақиятлиёкимуваффақияцизчиқишинибелгилайдиганбиринчиузатишгатўсқинликқилиш.
Б) рақибни хато қилишга, енгяқинтурганшерикларигакераксизузатишларқилишгамажбуреташ;
В) харкимўзиқўриқлаётганўйинчисинижудаяқиндантўсиб олади, чункитўпиборўйинчи олдитўсиқшеригигатўпузатмайди, узоқпозициядагиўйин-чигатўпузатишгауринишесаҳимоячилларнингтўпучункурашини осон-лаштиради.
Рақибактивманеврқилаётгандагимудофаанингиккинчибосқичиқаттиқперсоналқўриқлашниёки (зонасистемасидагимудофаада) айримзоналардапайдо бўлибтурганрақибларнисинчиклабкузатиб, уларнингҳужумниривожтоптиришгауринишларинибарбодқилишниназардатутади.
Агаррақиблармайдонбўйлабўйинаётганбўлса, ҳимояқаториўйинчиларимарказийзонанимустахкамлашваҳужумқилишбурчаклариникичрайтиришучунжаримамайдонирайонигазичроқтўпланиб оладилар. Борди-юқанотбўлибҳужумқилинаётганбўлса, ундаҳимояқаториўйинчилари хужумйўналишитомонгаяқинлашабориб, ишончлироқстраховкақилишмақсадидақаршитомонданқанотникўпинчакимсасизқолдирадилар. Биринчи холатда, янирқиблармарказданҳужумқилаётганда, страховка орқагақараганбурчакшаклидабўлиб, бунда орткимарказийҳимоячибошролўйнайдииккинчи холдаесаўйинчибиланактивкурашадан озоддарвозатомонгаяқиндиаганалбўйлаб орқадатурганқанотҳимоячиси хамстраховкаучун ортдагимарказийҳимоячибаб-бараваржавобгарбўлади.