Urganch davlat universiteti geodeziya, kartografiya va kadastr kafedrasi zamonaviy geodezik asboblar va jihozlar

 
Distorsiya (buzilish; xato ko'rsatish) 
Asosan ikki xil buzilish mavjud - bochka shaklidagi (qavariq, barrel distortion) va yostiqsimon 
shaklidagi (botiq, Pincushion distortion). Odatda, buzilish oddiygina "barrel" va "yostiq" deb 
ataladi. Ammo murakkab yoki kompleks buzilish (kompleks buzilish) ham mavjud bo'lib, unda 
tasvirning turli sohalarida buzilishlar turli xil va intensivlikka ega. Murakkab buzilishlarni 
grafik muharrirlar yordamida tuzatish juda qiyin, chunki buzilish u erda "to'lqinlar" bo'lishi 
mumkin. Professional fotograflar murakkab buzilishni mehr bilan "tuya", ba'zan esa "ikki 
o`rkachli tuya" deb atashadi, chunki bunday buzilish ko'pincha tasvirda o'ziga xos ko'rinadigan 
do`nglar va chuqurliklar hosil qiladi. Chet el adabiyotida siz buzilish uchun boshqa qiziqarli 
nomlarni topishingiz mumkin.
Buzilishning paydo bo'lishining sababi, nurlarning burchaklariga bog'liq bo'lgan ko'rish 
maydonidagi ko'ndalang kattalashtirishning mos kelmasligi.
Buzilishni yo'q qilish, sinishi indeksiga ega bo'lgan turli egrilik radiusi bo'lgan shisha navlarini 
qo'llash orqali erishiladi. 
 
 
Talaba quyidagilarni bajarishi kerak: 
- optik tizimlardagi buzilishlarning asosiy turlarini bartaraf etish usullarini sanab o'ting.
Dars va mustaqil ishlar yakunida o`qituvchi talabalarning optik tizimlardagi buzilish turlari 
haqidagi bilimlarini tekshiradi.
Amaliy ishi uchun oraliq nazoratga tugallangan amaliy ishini topshirish va nazorat savollariga 
og'zaki javoblarni tayyorlashi kerak.
Test savollari: 
1. Ko`rish trubasining vizir (ko'rish) o`qi nima?
2. Aberatsiyani qanday bartaraf etish mumkin?
 

---

AMALIY MASHG’ULOT №4 
Mavzu: Aniq teodolitlarni o'rganish 
Maqsad:Aniq teodolitlar qurilmasini o'rganish va burchaklarni o'lchash (vertikal va gorizontal)