Урганч давлат университети “Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси” кафедраси


Download 1.44 Mb.
bet37/77
Sana08.03.2023
Hajmi1.44 Mb.
#1253717
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   77
Bog'liq
Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi Maxsus sirtqi bo\'lim

Фазовий вакт характеристикаси.
Харакатнинг тезлиги. Жисмнинг (ёки нуктанинг) фазода вакт бирлиги ичидаги силжиши тезликни ифодалайди. Тезлик жисм (ёки унинг бир кисми) босиб утилган йул узунлигининг шу йулни босиб утишга сарфланган вактга нисбати билан аникланади. Одатда тезликни аниклашда уни метр – секунд билан улчанади. Агар йулнинг барча нукталарида харакатнинг тезлиги бир хил булса, бундай харакатни текис харакат деб, агар у узгарса – нотекис харакат деб аталади. У салбий ва ижобий булиши мумкин.
Тезликни кескин узгартирмай бажариладиган харакатлар текис харакат деб аталади. Дархол катта тезликда бажариладиган харакатлар хамда нотекис тезланувчан ва нотекис секинлаштирилган харакатлар кескин харакатлар деб аталади. Кишида доимий тезликдаги ёки доимо тезланиб борадиган харакатлар жуда камдан кам булади. шу билан бирга техникавий жихатдан тугри бажарилган жисмоний машкда хам тезликнинг тусатдан узгариш холлари юз бермайди. Тезликнинг кескин узгариши – машкнинг ёмон бажарилганлиги ёки уни нотугри узлаштириб олганлик белгисидир.
Гавданинг айрим кисмлари харакати тезлигини бутун гавданинг силжиш тезлигидан фарк килмок керак. Бутун гавданинг силжиш тезлиги факат гавданинг айрим кисмлари харакати тезлигига эмас, балки бошка бир катор факторларга (кул – оёкларнинг узунлигига, ташки мухитнинг каршилиги ва бошкаларга) хам боглик.
Психологик ва методик нуктаи назардан тезлик оптимал ва максимал тезликка ажартилади.
Спорт техникасида харакат тезлиги мухим роль уйнайди: тезлик канча катта булса, спорт натижалари шунча юкори булади.
Бирок энг юкори натижага эришиш учун купинча максимал тезлик эмас, балки хар бир спортчи учун харакатнинг оптимал тезлиги мухим ахамиятга эга. Тезлик эркин ва мажбурий булиши мумкин. масалан, чангичининг тепаликка кутарилишадиган тезлиги эркин тезлик булса, тепаликдан пастга тушишда эса мажбурийдир.
Мусобакаларда олдидан белгиланган харакат тезлигига аник риоя кила билиш, яъни масофа кисмларини олдиндан тузилган граифкдаги тезлик билан утиш катта ахамиятга эга. Бу уз кучларнинг вакт жихатидан максадга мувофик таксимлашга хамда чарчаш моментининг бошланишини узокка чузишга имкон беради. спортда бу малакани «тезликни хис этиш» малакаси деб атайдилар.

Download 1.44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling