Urganch davlat univеrsitеti tехnika fakultеti arxitektura kafedrasi «sanoat binolarini loyihalash» fanidan

Oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish
U hayvonlar yoki odamlar iste'mol qilishi uchun o'simlik yoki hayvonot manbalaridan foydalanish, o'zgartirish va qayta ishlash uchun javobgardir. Ushbu guruhda shirinliklar, non, qayta ishlangan go'sht, pishloq, mevalar va boshqalar ishlab chiqaruvchilardir.
Turli xilligi va talab darajasi yuqori bo'lganligi sababli, u ish bilan ta'minlaydigan eng yirik sohalardan biri hisoblanadi, chunki u turli xil texnikalarni boshqaradigan turli xil nazorat va texnik lavozimlarni o'z ichiga oladi.
Har qanday korxona faoliyatining asosini ishlab chiqarish jarayoni tashkil etib, bu jarayon bir-biri bilan o'zaro bog'liq mehnat jarayonlari majmuasidan iborat bo'ladi. Bu mehnat jarayonlari qator xollarda tabiiy jarayonlar bilan uyg'unlashadi.


2.Yengil sanoatning sharbat ishlab chiqarish yo’nalishi.
Sharbat ishlab chiqarish korxonalaridagi ishlab chiqarish jarayonlarining funktsiallashuvi asosiy va yordamchi ishlab chiqarish jarayonlariga bo'linadi.
Ishlab chiqarishning asosiy jarayonlari deb shunday jarayonlarga aytiladiki, bu jarayonlar natijasida asosiy xom - ashyoya'ni meva va sabzovotlar tayyor mahsulotga aylanadi. Yordamchi jarayonlar deb shunday jarayonlarga aytiladiki, asosiy ishlab chiqarish xizmati uchun bu jarayonlardan foydalanish natijasida tayyor mahsulot amalga oshadi. Shuningdek xizmat ko'rsatuvchi jarayonlar xam mavjud bo'lib, ular asosiy va yordamchi jarayonlarni muvaffaqiyatli bajarilishi uchun xazmat qiladigan sharoitlarni (transport, omborxona ishlari va boshqalar) yaratish bilan bog'liqdir.
Ba'zi korxonalarda qo'shimcha va yordamchi ishlab chiqarish xam tashkil etilishi mumkin. Yordamchi ishlab chiqarishda har xil moslamalar, taralar, andozalar, furnituraar tayyorlanadi. Qo'shimcha ishlab chiqarishda chiqindi mahsulotlari qayta ishlanadi, u asosiy ishlab chiqarish chiqindilaridan samarali foydalanish imkonini beradi. Texnologik jihatdan maqsadga muvofiqlik nuqtai-nazaridan oziq ovqat ishlab chiqarishi sharoitlarini inobatga olgan holda asosiy ishlab chiqrish tashkil etuvchi qismlarga yoki tsexli ishlab chiqarishga bo'linadi. Unga korxonaning mevalarni saralash, yuvish va tozalash, mevalarni ezish tsexlari tegishli bo'ladi.
Sharbat ishlab chiqarish birlashmasining asosiy tarkibiiy qismi - bu tsexdir. Tsex deganda birlashmada ishlab chiqarish jarayonining ma'lum ulushini bajarish uchun mo'ljallangan xududiy qism tushuniladi. Tsexlar korxonaga tegishli bo'lgan barcha belgilarni o'zida mujassam etadi.

Sharbat ishlab chiqarish korxonasida texnologik jarayon quyidagi tartibdan iborat. Tsex faoliyatining asosini ishlab chiqarish jarayoni tashkil etib, bu jarayonlar natijasida korxonaga keltirilgan xo'l-meva va sabzovotlar omborxonaga qabul qilinadi, tayyorlash tsexida saralanadi va tozalash tsexida tozalab yuviladi. So'ngra maxsus mashinalar yordamida eziladi va mevalarni sharbati ajratib olinadi. Keyingi bosqich sharbati ajratilgan Mahsulat filtrlardan o'tqaziladi va meva sharbatlari sig'imiga qarab xar xil tsisternalarda qaynatiladi. Qaynab chiqqan sharbatlar idishlarga quyilib sterilizasiya qilinadi oxirgi bosqich tayyor bulgan mahsulot qadoqlanadi. Qadoqlangan maxsulotlar tayyor mahsulotlar omboriga yuboriladi.


3.Olma sharbatining qadoqlashgacha bo’lgan jarayonlari texnologiyasi.
Olma qo'lda yig'ib olinadi. Hech qanday murakkab va qiyin texnika yo'q - bu, albatta, mavjud, lekin u mevalarni buzadi, ularni uzoq muddatli saqlash uchun yuborishga imkon bermaydi. Olma yig'ib olingandan so'ng, ular maxsus saqlash joyiga yuboriladi. Bu erda, ulkan angarda, maxsus harorat va namlik saqlanadi, bu sizga olmalarni keyingi mavsumga qadar saqlashga imkon beradi.

Olma pishib etishda bir xil bo'lishi kerak, shakli va hajmi bo'yicha bir xil turdagi mevalarga ega bo'lishi kerak, vazni kamida 80 g bo'lgan o'rta bo'yli mevalarga afzallik beriladi.Kichikroq mevalar shirani ishqalash va siqish paytida katta chiqindilar hosil qiladi. Mevalar iste'molchiga yaqin bo'lgan etuklik bosqichida, eng kuchli hid va yaxshi uyg'un ta'mga ega bo'lganda yig'ib olinishi va qayta ishlanishi kerak.
Konservalangan pyuresi va pulpa bilan sharbatlar ishlab chiqarish uchun yirik yoki o'rta mevali olma navlariga afzallik beriladi.

Quruq eruvchan moddalarning tarkibi kamida 12%, shakar - kamida 8, kislotalar - 0,5-1%, shakarning kislotaga nisbati - 10: 20 bo'lishi kerak.
Olma ma'lum bir partiyaga buyurtma olinmaguncha omborda qoladi. Shundan kelib chiqadiki olma soki ishlab chiqarish fabrikasida katta omborlar muhim hisoblanadi va albatta ichki iqlim mo’tadil bo’lishi muhimdir.