Urganch davlat universiteti texnika fakulteti

1.2. Maydalashning asosiy qonunlari
Bu ikki gipoteza P.A.Rabinder tomonidan umumlashtirildi

yuza
yuza gipotezasi

hajm gipotezasi

hajm

a) yuza gipotezasi (ittengera), ya'ni maydalanish jarayonidagi sarf bo‘lgan energiya yangi bo‘lgan yuzaga to‘g‘ri proporsionaldir.

b) hajm gipotezasi (Kirpicheva - Kika), ya'ni geometrik o‘xshash jismlari bir xil shaklga keltirish uchun sarf bo‘lgan energiya ularning hajmi va og‘irligiga proporsionaldir.

Bu ikki gipoteza P.A.Rabinder tomonidan umumlashtirildi. Maydalash uchun sarf bo‘lgan to‘la ish, deformatsiyalangan hajmdagi

difofrmatsiyaga sarf bo‘lgan ish bilan yangi yuzalar hosil qilishi uchun sarf bo‘lgan ishlar yig‘indisiga teng. YA'ni:

A=Ad+Ap

(1)

Bu erda, A - maydalanish uchun sarf bo‘lgan to‘la ish, Dj.

Ad - deformatsiyalashga sarflangan ish yani bu jisimda issiqligi aylanadi, Dj.

Ap - yangi yuzalar hosil qilish uchun sarflangan ish, Dj .

Maydalanishda maydalash darajasi kichik bo‘lsa, yangi yuzalar hosil
bo‘lishi juda sekin kechadi va (1) formulada Ap = 0 bo‘ladi.

Unda A =Ad (2)

Maydalanishda maydalash darajasi yuqori bo‘lsa, yangi yuzalar hosil bo‘lishi tez ko‘payadi. Bu holatda Ad = 0 bo‘ladi, chunki deformatsiyalangan hajmdagi ish miqdori yangi yuzalar hosil bo‘lishidagi ish miqdoridan juda

kichik bo‘ladi.
Unda	A = An	(3)

SHunday qilib, hajm gipotezasi maydalanish jarayonini, yuza gipotezasi esa kukunlash jarayonida qo‘llaniladi.