Urganch innovatsion university
Download 0.66 Mb. Pdf ko'rish
|
Mustaqillik yillarida oʻlkashunoslik
|
Xulosa Yozuvsiz xalqlaming qadimiy tarixini o‘rganishda etnografik tadqiqotlaming o‘mi muhim sanaladi. Yozma manbalar tarixiy manbalaming muhim va asosiy turlaridan biri hisoblanadi. Insonning ijtimoiy faoliyati, aniqrog‘i, kishilaming o‘zaro munosabatining natijasi o‘laroq yaratilgan va o‘tmish zamonlarda sodir bo‘lgan ijtimoiy-siyosiy voqealami o‘zida aks ettirgan manba sifatida o‘lkamiz tarixini haqqoniy o‘rganishda muhim o‘rin tutadi. Oliy va mahalliy hukmdorlar mahkamasidan chiqqan rasmiy hujjatlar (yorliqlar, farmonlar, inoyatnomalar, moliyaviy-hisobot daftarlari, rasmiy yozishmalar va boshqalar). Ijtimoiy-siyosiy, ayniqsa, iqtisodiy munosabatlarga oid masalalami o‘rganishda rasmiy hujjatlar, moliyaviy-hisobot daftarlari va yozishmalaming ahamiyati juda muhim sanaladi. Rasmiy hujjatlar ijtimoiy-siyosiy hayotni o‘rganishda muhim yuridik hujjat hisoblanadi. Mutaxassislaming fikricha, ulaming orasida, ayniqsa, rasmiy yozishma hujjatlarida soxtalari ham uchrab turishi mumkin. Shuning uchun ham ulardan foydalanishda diqqat-e’tibor va o‘ta ehtiyotkorlik talab qilinadi. Hujjatlar ustida ish olib borganda, undan biron ijtimoiy-siyosiy voqea yoki ma’lumotlami talqin etish uchun foydalanish jarayonida, bitta hujjat bilan kifoyalanmasdan. o‘xshash bir necha hujjat, manbalami ко‘rib chiqib xulosa chiqarish zarur, chunki bitta hujjatda faqat bir kelishuv yoki ma'lumot ustida so‘z yuritiladi. Shuning uchun ham birgina hujjat bilan tanishib chiqib ma lum ijtimoiy-siyosiy masala ustida qat'iy fikr va qat’iy xulosaga kelib boimaydi. Tarixiy, geokosmografik hamda biografik asarlar to‘g'nsida shuni aytish kerakki, ular o‘sha davr hukmron sinftiing topshirig’i bilan yozilgan va shu tufayli ulaming sahifalarida ko‘proq podshohlar va xonlarning, amirlar va yirik ruhoniylarning hayoti va faoliyati yoritilgan. Jamiyatning rivojlanishida asosiy kuch hisoblangan mehnatkash xalqning turmush tarzi, ulaming orzu-istaklari, his-tuyg'ulari, xalq harakatlari va bu harakatlaming mazmun-mohiyati, jamiyatda ro‘y bergan voqea va hodisalar to‘g'risidagi ma’lumotlar tarixi esa ko p hollarda chetlab o‘tilgan. Umuman olib qaraganda, bu turdagi yozma manbalarda hukmron doiralaming dunvoqarashi o‘z ifodasini topgan. o‘sha davrdagi jamiyatning maqsad va manfaatlari ifoda etilganligi bilan ajralib turadi. Bu turdagi yozma manbalarda hukmron doiralaming dunvoqarashi o‘z ifodasini topgan boiishiga qaramasdan, tarixiy o lkashunoslikni o‘rganishda birlamchi manba bo‘lib xizmat qiladi. Arxiv manbalaru Arxiv lotincha «arxtvus» - hukumat binosi so‘zidan olingan. Lekin «arxiv» atamasining hozitgi qo‘llanish ina nosi butunlay boshqacha. Arxiv - bu idoralar, korxonalar va tashkilotlar, shuningdek, tarixiy shaxslar faoliyatiga oid hujjatlar saqlanadigan muassasa hisoblanadi. Arxivlarda tashkilotlar, korxonalar, muassasalar, korxonalar, jamoa va davlat xo‘jaliklarini, ayrirn shaxslaming ko‘p yillik faoliyati haqida ma’lumotlar va hujjatlari saqlanadi. O‘lka tarixini o‘rganishda bu hujjatlaming ahamiyati kattadir. Download 0.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|