"Қурилиш конструкциялари" фанидан "Кўп қаватли ишлаб чиқариш

“Қурилиш конструкциялари” фанидан “Кўп қаватли ишлаб чиқариш биносининг яхлит темирбетон ораёпмасини ҳисоблаш ва лойиҳалаш” мавзусида курс лойиҳасини бажариш учун

УСЛУБИЙ КЎРСАТМА (2-қисм)

Фан ўқитувчиси: Д.А.Самадова

Яхлит ораёпма конструкцияси
Яхлит темирбетон ораёпма конструктив схемасига кўра 2 турга бўлинади:

• 
  Тўсинли – яхлит ораёпма бир ёки икки йўналишдаги тўсинларга таянади.
  

• 
  Тўсинсиз – яхлит ораёпма устун капителларига таянади.
  

Ҳисоблаш учун берилган маълумотлар:

1. 
   Бинонинг эни – L₁ = 27.3 м
   
2. 
   Бинонинг узунлиги – L₂ = 70,0 м
   
3. 
   Бош тўсин ва ёрдамчи тўсин узунлиги (устунлар тўри) – l₁ х l₂ = 9,1 х 7,0 м
   
4. 
   Меъёрий юк – Р = 16.9 кН/м²
   
5. 
   Бетоннинг синфи – В25 (R_b = 14,5 МПа)
   
6. 
   Арматуранинг синфи – А -III (R_s = 365 МПа)
   

Бош тўсин

Ёрдамчи тўсин

ЁРДАМЧИ ТЎСИН ҲИСОБИ

Ёрдамчи тўсинга юкларни жамлаш

Юкнинг тури	Меьёрий юк кN/м^2	Ишончлилик коэффициенти		Ҳисобий юк кN /м^2
		Юк бўйича γf	Вазифаси бўйича γn
Доимий юклар: 1. Плита (пол) оғирлиги 𝑔т=𝑔𝑥𝑙пл=4.1116𝑥2.63333				10.83
1. Ёрдамчи тўсин оғирлиги 𝑔б = 𝜌𝑥𝑉б = 2500𝑥0.25𝑥(0.5 − 0,11)𝑥1		1.3	0.95	3.0104
Жами юк:			𝑔т=	13.8404
Вақтинчалик юклар: 1. Фойдали юк 𝑃т = 𝑃𝑥𝑙пл = 15.2𝑥2.63333	40.0266	1.2	0.95	𝑃т=45.63
Тўлиқ юк:			𝑞т =	59.4704

Ёрдамчи тўсиннинг кўндаланг кесими тавр шаклида қабул қилиниб, токчасининг эни плитанинг энига тенг қилиб олинади. Ёрдамчи тўсинлар учун бош тўсин ва девор таянч ролини ўйнайди. Ёрдамчи тўсиннинг деворга ўрнатилган қисми C=250 мм.
Бош тўсин ўлчамлари эса 𝒃_бош.тх𝒉_бош.т = 40𝑥80 см деб қабул қилиб, ёрдамчи тўсин учун
ҳисобий узунликларни топамиз. Ёрдамчи тўсиннинг кўндаланг кесим юзаси ва ҳисобий
схемасини чизамиз.

Четки оралиқларда: 𝑙^{чет
𝛿 𝑏}б.т. ^С



400 ₋ 400 ₊ 250 _{= 5625 мм}

ёр.т
= 𝑙₂ − ₂ −
+ = 7900 −
2 2 2 2 2

ёр.т
Ўрта оралиқларда: 𝑙^ўрт = 𝑙₂ − 𝑏_б.т. = 5900 − 400 = 5500 мм

Ёрдамчи тўсин оралиқлардаги эгувчи моментлар қийматини аниқлаймиз

𝑞
𝑀 =
² 59.4704 ∙
=
2
= 171.06 кН ∙ м
74.735 ∙ ²

^𝐼 11 11
𝑀_𝐼𝐼 = ± ₁₆ = ±
= ±200.4 кН ∙ м
16

ё.т.
_{𝑞 𝑙}^чет 2
𝑀_𝐵 = −
14
74.735 ∙
= −
14
2
= −239.6 кН ∙ м

Ёрдамчи тўсин баландлигини таянчда ҳосил бўлган эгувчи моментнинг энг катта қийматига асосан аниқлаймиз текширамиз:

h₀ = =
= 0.504 м = 50.4 см

Тўсин кесимида арматурани 2 қатор қилиб жойлаштириб, бетон ҳимоя қатламини а=30 мм (a=20-30мм қабул қилиш имконига эгамиз) қабул қилиб, тўсиннинг тўлиқ баландлигини топамиз:

ℎ_ё.т. = ℎ₀ + 𝑎 = 50.4 + 3 = 53.4 ≈ 55 см
Ҳақиқий ишчи баландликни топамиз: ℎ₀ = ℎ_ё.т. − 𝑎 = 55 − 3 = 52 см

Четки таянчдаги кўндаланг кучнинг қийматини
аниқлаймиз:

ё.т.
𝑄_𝐴 = 0.4𝑞_т𝑙^чет = 0.4 ∙ 74.735 ∙ 6.7 = 200.3 кН
𝑄^чап = 0.6𝑞_т𝑙^чет = 0.6 ∙ 74.735 ∙ 6.7 = 300.4 кН
𝐵 ё.т.

𝑄^ўнг = ±0.5𝑞_т𝑙^ўнг = 0.5 ∙ 74.735 ∙ 6.55 = 244.8 кН

𝐵
𝜑_𝜔 = 1;
ё.т.

Тўсин учун мувозанат тенгламасини текширамиз.

𝑄 ≤ 0.3𝜑_𝜔𝜑_𝑏𝑅_𝑏𝑏_ё.тℎ₀𝛾_𝑏𝑐

𝜑_𝑏 = 1 − 0.01 ∙ 𝑅_𝑏 = 1 − 0.01 ∙ 14.5 = 0.855

𝐵
𝑄_мах = 𝑄^чап = 300.4 кН ≤ 0.3 ∙ 1 ∙ 0.855 ∙ 1.45 ∙ 25 ∙ 52 ∙ 0.9 = 435.15 кН
300.4 кН ≤ 435.15 кН

Юқоридаги шарт бажарилди демак, тўсин кесимининг ўлчамлари етарли.

Эгувчи моментнинг букувчи эпюрасини қуриш

Юқорида эгувчи моментнинг таянч ва пролётдаги қийматлари аниқланди. Бу кесим юза учун етарли эмас. Шунинг учун ёрдамчи тўсиннинг пролётини 5 қисмга бўлиб, букувчи эпюранинг координаталарини қуйидаги формуладан топамиз:

0₁
𝑀 = ±𝛽(𝑔 + 𝑝)𝑙²

0.2l оралиқдаги кесим учун β нинг қийматини p/g нисбатига қараб аниқлаймиз. Тўсиннинг схемаси ва унга таьсир қилаётган юклар симметрик бўлгани учун зўриқишлар тўсиннинг 2 ёки 2.5 пролёти учун қурилса етади.

𝑝 58.441
=
𝑔 16.294
= 3.58 ≈ 3.5

Ҳисобий қийматларни жадвал усулида ҳисобланади ва натижалар қуйидаги жадвалга киритилади.

Юклар		масофа	(g+p)∙l^2, кН·м	коэффициентлар қиймати							М, кН·м
т/р.	кесим			+ β			- β				max				min
1	0	-	-					-				-				-
					-
	1	0.2l	(16.294+58.441)* 𝟔. 𝟕^𝟐 = 3354.9		0.065								218
	2	0.4l			0.090							302
	2`	0.425l			0.091							305.3
	3	0.6 l			0.075							251.6
	4	0.8l			0.020							67
	5	1.0l			-				-0.0715			-						240
2	6	0.2 l	(16.294+58.441)* 𝟔. 𝟓𝟓^𝟐 = 3206.3		0.018				-0.037			58				118.6
	7	0.4 l			0.058				-0.019			186				61
	7`	0.5l			0.0625				-0.018				200				58
	8	0.6l			0.058				-0.017			186				55
	9	0.8l			0.018				-0.031			58				100
	10	1.0l			-				-0.0625							200

Монолит ёрдамчи тўсин учун моментлар эпюраси (см = 50 кНм)