Usbekiston respublikasi

USBEKISTON RESPUBLIKASI


UNIVERSITY OF BUSINESS SCIENCE
NODAVLAT OLIY TA’LIM MUASSASASI
21-03 pedagogika-Psixologiya
Parpiyeva Jamilaxonning
“O’zbekistonning eng yangi tarixi” fanidan
MUSTAQIL ISHI


Topshirdi: ________________________
Qabul qildi: ________________________
2023-yil


Mavzu: Nerv sistemasining kasalliklari


Reja:

Kirish
1. Periferik nerv sistemasining kasalliklari.

2. Markaziy nerv sistemasining kasalliklari.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Nerv sistemasiga nerv tugunlari va nerv tolalari kiradi. Nerv tugunining kasalligi ganglionit, nerv tolasining kasalligi nevrit yoki nevrologiya deyiladi.
Ganglionit – shamollash, o’pkaning zotiljam kasalligi, turli xil yuqumli kasalliklar, yaʼni gripp, ichburug, ich terlama kabilarning asorati tufayli yuzaga keladi. Kasallangan nerv tugunining joylashuviga ko’ra, o’sha soxada va undan chiqadigan nerv tolasi taʼminlaydigan to’qima va organ soxalarida og’riq seziladi va shu organlarning funktsiyasi buziladi. Masalan, bo’yinning yuqorigi nerv tuguni yallig’langanda bo’yin va bosh soxasidagi teri va muskullarda og’riq paydo buladi. Bo’yinning pastki tuguni yallig’langanda ko’krak qafasining yuqori qismining terisi, muskullarida xamda qo’lning terisi va muskullarida og’riq yuzaga keladi. Umurtqa pogonasining ko’krak soxasida joylashgan nerv tugunlari yallig’langanda ko’krakning pastki qismidagi ter iva muskullarda og’riq paydo bo’lishi bilan birgalikda yurak urishi tezlashadi, unda og’riq seziladi, nafas
olish tezlashadi va kiyinlashadi.
Nevralogiya – sezuvchi nerv tolalarining yallig’lanishiga aytiladi. Bu xam yuqumli kasalliklardan so’ng gripp kelib chiqadi. Kasallangan nerv tolasi soxasida og’riq yuzaga keladi. Masalan, uchlik nervi yallig’langanda yuz, ko’z soxasida, tishlarda kuchli og’riq seziladi.
Harakatlantiruvchi nerv tolasining yalliglanishi nevrit deyiladi.
Belgisi: kasallangan nerv bilan taʼsirlanuvchi tana muskullari harakatsizlanib, shol bo’lib qoladi. Masalan. Yuz nervi kasallanganda yuz muskuli shol xolatiga kelishi tufayli yuzning bir tomoni pastga osilib, og’izning chekkasi tortilib qoladi.
Bel dumgaza radikuliti deb – umurtqa pogonasining
bel-dumg’aza qismlarida chiqadigan nerv tolalarining zararlanishiga aytiladi. Bosh shamollash yoki og’ir yuk ko’targanda umurtqalar orasidagi nerv tolalarining qisilishi natijasida yuzaga keladi. Bel-dumgaza soxasida og’riq paydo bo’ladi. Odam utirib turishi qiyinlashadi.
Utirgich nervi zararlanganda radikulit kelib chiqadi. qaysi tomondagi utirgich nervi kasallangan bo’lsa, o’sha oyoqning harakati kiyinlashadi, oyokning orka soxasida kattik og’riq sezadi. Tanadagi xamma muskul tolalari mayda nerv tolalari bilan tutashib, nerv-muskul harakati birligini hosil qiladi. Odam biror jismoniy mashq bajarib, terlab turgan
vaqtda birdaniga kiyimini yechsa, nerv-muskul tolalari shamollashi tufayli miozit kasalligi sodir bo’lishi mumkin. Qovurg’a – oralik mayda muskullar beriluvchan bo’ladi. Yallig’langanda 1 m o’zidayoq odamning ko’krak qafasida, ko’kragining atrofida sanchiq paydo bo’lib, harakatlanishi, bukilishi, chuqur nafas olishi, yo’talishi qiyinlashadi.
Markaziy nerv sistemasining kasalliklari.