Ushbu to‘plam muallifning ko‘p ylllik pedagogîk ish tajribasining
Download 468 Kb. Pdf ko'rish
|
ertaklarda matematika
|
11. Shahzoda Ivan va oMmas Koshchey
U shbu ertak ju d a qiziq arli. B iz esa uning matematik fikrlash bilan b o g iiq b o ig a n qismini keltiramiz. «Uzoq o ‘tgan zamonda qaysidir m amlakatda Shahzoda Ivan yashagan ekan. Uning uchta opasi b o iib , katta malika Mariya, o ‘rtancha malika Olga, kichik malika Anna ekan. Ulaming otasi ham, onasi ham olamdan o ‘tibdi. Shahzoda Ivan opalarini turmushga chiqaribdi. K atta m a lik a M a riy an i m is p o d sh o lig i hukm doriga, o ‘rtancha m alika O lgani kumush podsholigi hukmdoriga va kichik malika Annani o ltin p o d s h o lig i h u k m d o rig a tu rm u sh g a chiqaribdi. Shahzoda Ivan o ‘z mamlakatida bir yil opalarini ko ‘rmasdan yashabdi, ulami soginganidan ko‘rish uchun y o ig a chiqibdi. E rta k n in g d a v o m id a S h a h z o d a Iv a n n in g g o ‘zal V asilisani uchratib qolishi va ularning b ir - b ir in i s e v ib q o lg a n la r i h a m d a o i m a s K o s h c h e y n in g g o ‘zal V a s ilis a n i o ‘g ‘irla b 20 k e tish i, uni x o tin lik k a o lm o q ch i b o ig a n id a g o ‘zal Vasilisa uni rad qilishi natijasida o im a s K o s h c h e y uni s e h r la b n o z ik oq q a y in g a aylantirib q o ‘ygani haqida gapiriladi. Shahzoda Ivan askarlarining bir nechtasini olib, sevgilisi go‘zal Vasilisani axtarib y o ig a chiqibdi. Y o i yuribdi, y o i yursa ham m o i yuribdi, qancha qiyinchiliklarni boshidan kechirib, y a lm o g iz kampiming kulbasiga y o iiq ib qolibdi. Yalmog‘iz kam pir ham o im a s K oshcheyni yomon k o ‘rar ekan, shuning uchun Shahzodaga yordam berishga rozi b oiibdi. — O im a s K oshcheyning sehr-jodusini y o ‘q qilish uchun, — debdi y a lm o g iz kampir, uning q a ro rg o h i d a rv o z a s in in g o ld id a u ch ta podsholikning hukm dorlarini y ig is h in g kerak. Bular mis podsholigi, kumush podsholigi va oltin podsholigi hukmdorlari b o iib , roppa-rosa yarim tu n d a h am m an g iz b irg a lik d a seh rli s o ‘zni aytishingiz kerak. Shunda o im a s Koshcheyning sehr-jodusi yo‘qolib, u biror chora ko‘rishga ojiz b o iib qoladi. Shahzoda Ivan bilan y a lm o g iz kam pirning g ap in i qora q a rg ‘a e s h itib , bu haqda darhol oqizmay-tomizmay o im a s Koshcheyga yetkazibdi. Y alm o g iz kam pir Ivan bilan xayrlashayotib, unga sehrli halqa beribdi. 21 — Bu halqa seni to ‘g ‘ri o ‘Imas Koshcheyning saroyiga olib boradi, u har qanday to ‘siqni ochish va mahkam yopish xosiyatiga ham ega, faqat bu haqda undan so ‘rasang b o ig an i u darhol bajaradi, — debdi yalmog‘iz. O im a s K oshchey Shahzoda Ivanni poylab yurib, qulay paytni topib, uni va askarlarini qo‘lga tushiradi va chuqur, qorong‘u yerto ia g a qamab q o ‘yadi. — Endi Ivanushka sen go‘zal Vasilisani hech qachon k o ‘rolm aysan, — debdi g ‘azab bilan Koshchey Ivanga. Y e rto ia kvadrat shaklida bo ‘lib, unda devor b o ‘ylab joylashgan 8 ta xona bor ekan. Har bir devorga uchta xona qilingan ekan (Shartli ravishda quyidagi shakldagiday). Yertoiaga faqat bitta kirish yo ‘li b o iib , uning eshigi yettita qulf bilan mahkam qulflab qo‘yilgan. 22 Shahzoda Ivan askarlari bilan birgalikda 24 nafar k ish i b o i i b , o i m a s K o sh ch e y y e r to ‘ladagi xonalarga ulami teng, ya’ni har xonaga uchtadan qilib qamab qo‘yibdi. K o sh ch ey h ar k uni k ec h q u ru n k elib , Shahzodaga azob berar, qiynar, ustidan kular va asirlarini qayta-qayta sanardi. Ammo Koshchey faqat o ‘ngacha sanashni bilardi, shuning uchun har bitta devorga yo p ish g an h ar uchta xonadagi asirlami sanardi. Ularning sonini 9 nafar ekanini ko ‘rib, keyin xotirjam ketardi. Shahzoda Ivan Koshcheyning bu zaif tomonini sezib qoladi. Qiynoqlar Ivanning irodasini buka olmaydi. U sehrli halqa yordamida barcha qulflami o ch ib , u ch ta ask arin i m is, kum ush va oltin podsholiklariga chopar qilib j o ‘natadi. Ammo Koshchey kechqurun kelib sanaganda sezib qolmasligi uchun har bitta devorga yopishgan uchta xonadagi askarlarini shundayjoylashtiradiki, K oshchey kelib sanaganda 9 nafar chiqadigan b o ia d i. Har galgiday kechqurun Koshchey keladi. Har bitta devorga yopishgan xonalardagi asirlar soni yana 9 chiqaveradi. U uchta askarni ketib qolganini bilmaydi. Shahzoda Ivan yuborgan choparlar aytilgan m anzilga borib, bir necha kundan keyin uchta podsho bilan qaytib kelishadi. 23 Shu payt Koshchey yertoiadagi asirlardan xabar olish uchun kelib qoladi. Shahzoda Ivan o ‘zining odam larini va uchta p o d sh o n i y e r to ia d a g i x o n a la rg a sh u n d ay jo y la sh tira d ik i, K oshchey h ar b itta devorga y o p ish g a n x o n a la rd a g i a s irla rn i sa n asa 9 c h iq a v era d i. U u ch ta p o d sh o h n in g kelib qo‘shilganini bilmaydi. R o p p a -ro sa y arim tunda uch h u k m d o r va Shahzoda Ivan Koshchey qarorgohi darvozasi oldida sehrli so ‘zni aytishi bilan Koshcheyning sehr-jodusi o ‘z kuchini y o ‘qotadi. S hahzoda o ‘zining go'zal Vasilisasini qutqarib oladi. Ular murod-maqsadlariga yetishadi. Shahzoda Ivan o ‘zining topqirligi, donoligi va irodaliligi bilan Koshchey ustidan g ‘olib b o id i. A yting-chi, Shahzoda o ‘zining odam larini yerto i a xonalariga qanday joylashtirgan ekan? Download 468 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|