Utepbergenov Farxad
Download 320.09 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- G’ARBİY (ЁKİ OLD) OSİЁ XALQLARİ.
- Taomlari
- Dinlari
- Etnogenez va etnik tarixi.
- Etnik tarixi.
- MAMLAKATLAR VA XALQLAR Birma Respublikasi.
- Vetnam.
- Singapurda
- Xwjaligi.
- Moddiy madaniyati.
- Kiyimlari.
- Manaviy madaniyatlari.
|
OSİЁ XALQLARİ Osiё qitasi eng yirik qita bwlibgina qolmasdan tabiat iqlimi,etnik tarkibi xilma-xilligi bilan sham ajralib turadi. Osiё antropogen-inson paydo bwlib, shakllangan shudud shamdir. Unda dunё dinlarining barchasi (xristian, islom,buddizm) vujudga kelib boshqa qitalarga keyinchalik shu joydan tarqalgan. Antropogen xudud sifatida Osiё tsivilizatsiya wchog’i, kwplab madaniy wsimlik va shayvonot olami vatani shamdir.İshlab chiqarish xwjaligiga asos bwlgan kwplab darёlar: Frot, Dajla, Shind, Ganga, Braxmaputra, Mekong, Xuanxe, Yantszi, Zarafshon darёlari sham Osiё xududida joylashgan.
Bugungi kunda qitada er yuzidagi asholining yarmidan kwprog’i yashaydi. Asholi eng zich joylashgan xududlar nomlari qayd etilgan darё voshalaridir. Tabiiy iqlim sharoiti rang-barangligi asholi etnik tarkibini xilma-xil bwlishi imkonini yaratadi. Ushbu xususiyatlar antropologik va lingvistik klassifikatsiyada yaqqol kuzatiladi.
Qitadagi eng qadimgi odamlar qoldiqlari Yava orolidan topilgan bwlib, ularning ёshi 1,5-2 mln. yil bilan belgilanmoqda. Bundan 10-11 ming yil tog’oldi subtropik xududlarda dastlabki wsimlik va shayvonlarni domestikatsiyalash (xonakilashtirish) jaraёni bwlgan. Bu esa wz navbatida deshqonchilik va chorvachilikning vujudga kelishiga asos bwladi. Miloddan avvalgi
IV va III ming yillik chegarasida jashonda ilk davlatlardan bwlgan Shumer shashar-davlatlari shakllanadi. Asta-sekin omoch deshqonchiligi, bog’dorchilik, twqimachilik, ёzuv va pul vujudga kelgan. Tez orada Osiёda yana qator davlatlar Elam, Shindiston, Xitoy va boshqalar tashkil topadi. 14 Osiёdagi murakkab etnik jaraёnlarning bwlishiga, qabilalar kwchishlari, urushlar, demografik portlashlar va boshqalari tasirida tillar, din, xwjalik va madaniy qadriyatlarning almashinuvlari deyarlik twxtovsiz bwlib turadi. Osiёning asosiy asholisi irqiy jishatdan mongoloid va evropoidlardan iborat. Tillari xususida yuz millionlab asholi swzlashadigan tillar bilan birgalikda kichik bir necha ming kishini birlashtirgan tillar sham mavjudligini qayd etish lozim.
Xududi 6 mln. kv.km bwlib, 17 ta katta-kichik davlatlardan iborat. Eng yiriklari Turkiya (61,4mln), Eron(61,3mln), İroq(20,6mln), Afg’oniston (18,4mln), Saudiya Arabistoni (18,5mln) va shakazolar. Etnogenezi masalalari. Old Osiёda neandertal odamining nomo sapiåns ga aylanish jaraёni bwlganligi xaqida olimlarning fikrlari mavjud. Arxeologlar unda mezolit davrida nutufiy, zarziy va balxan(G’arbiy Turkmaniston) madaniyatlari shakllanganligini tasdiqlashgan.
Asholining fanga malum etnik xususiyatlari miloddan avvalgi III ming yillikning wrtalariga oid bwlib, akkadlarning semit tillarida gaplashganliklari tasdiqlangan. Miloddan avvalgi II ming yillikda shind-evropa tillari sham(xettlar) tarqala boshlagan. Asholi etnik qiёfasini shakllanishida oriy istilosi sham katta ashamiyat kasb etadi. Wrta asrlarda G’arbiy Osiё xududlariga turkiy xalqlarning kwchishlari boshlanib, ular saljuqiylar davlatining vujudga kelishi bilan yakunlanadi. Bugungi kunda G’arbiy Osiёda: shind-evropa, semit-xamit va oltoy til oilalariga oid eron gurushi mavjud.
İrqiy jishatdan asholi evropoidlar bwlsada, qisman negr-xabashlar, Afg’onistonda mongoloid-xazoralar sham yashaydilar. G’ARBİY OSİЁ XALQLARİ. Asholining asosiy ananaviy xwjaligi deshqonchilikdir. Qisman yarim kwchmanchi va kwchmanchi chorvachilik sham mavjud. Deshqonchilik suniy sug’orishga asoslangan bwlib twg’onlar, suv omborlari, kanal va ariqlar, korizlardan qadim-qadimlardan foydalanib kelinmoqda. Eron va Afg’onistonda lalmiga don sham ekilgan. Asosiy qishloq xwjaligi ekinlari boshoqli donlar, xurmo, sholi, tsitruslar, poliz ekinlaridir. Turkiya, Eron, Afg’onistonda paxta, tamaki, bog’dorchilik mushim wrin egallaydi. Moddiy madaniyati. G’arbiy Osiё xalqlarining kwpchilik qismi qishloqlarda yashaydi. Qishloqlarning kwpi yirik bwlsada, uylari tartibsiz, rejasiz qurilgan. Qishloq markazida bozor, masjid, qaxvaxona, choyxona, boshqaruv muassasalari joylashgan. Tog’lik xududlarda uylar tosh, voshalarda guvala, xom g’ishtlardan, paxsadan quriladi. G’arbiy Osiёda shozirgi paytgacha malum sondagi kwchmanchi va yarim kwchmanchi chorvador xalqlar sham yashaydi. Arab badaviylari ёzgi yaylovlarida yuzlab chodirlar tikiladi. Texnika va aloqa vositalari wta zamonaviy bwlsada, ananaviy xwjaligi wz ashamiyatini ywqotmay qelmoqda. 15 G’arbiy Osiё asholisi uy-xonadonlari twrtburchak shaklida qurilib (ichkari va tashqari) 2 qismga bwlinadi. Uy jishozlari bwyra-kigiz, gilam, taxta krovatlar, sandiqlardan iborat. Mebellardan stol, stullar, xontaxtalar mavjud.
İdishlar sopol va temir buyumlardan tashkil topgan bwlsada, qishloqlarda quritilgan qovoqlardan qilingan idishlar sham uchrab turadi.Bugungi kunda zamonaviy fabrika idish-tovoqlar ananaviy buyumlarni wrnini olmoqda. Kiyimlari. Erkaklar beldan pastga tushadigan kwylak keng ishton, chopon, yaxtaklar, turli bosh kiyimlari kiyishadi. Qishda kwy terisidan tikilgan pwstinlar sham kiyiladi. Afg’onistonda pushtunlarda chakmonlar sham mavjud.
Arablar kufiya, Eron va Afg’onistonda qorakwl teridan tikilgan telpaklar asosiy bosh kiyimdir. Oёq kiyimi sandal, tufli, etiklardan iborat.
Aёllar esa twpig’igacha kwylak, uzun tor lozim, ustilariga shuningdek turli yaktak kwrinishidagi kiyimlar kiyishgan. Boshlariga rwmol wrashib turli zargarlik buyumlari taqishadi.
va qora choy asosiy ichimliklardir. Manaviy madaniyati: G’arbiy Osiё xalqlari falklori nishoyatda boy. Jashon madaniyati durdonalaridan shisoblangan «Ming bir kecha» ertaklari shu shududda yaratilgan.
Wrta
Osiё va Qozog’iston xududi 4 mln kv.km. Bu erda 5 ta mustaqil davlat: Wzbekiston, Qozog’iston, Qirg’iziston, Turkmaniston va Tojikiston respublikalari 1991 yida Sobiq SSSRning parchalanishidan vujudga kelgan. Wrta Osiё va Qozog’iston xududlari: quruq chwl va dashtlardan, janubda va janubiy- sharqda Tyan-Shan, Pomir va Kopet Dog’ tog’ tizmalari bilan tugaydi. Uning janubiy-g’arbida subtropik zonalari sham mavjud. Dunё dengizlariga chiqish ywq Kaspiy va Orol dengizlari aslida katta kwllardir. İshlab chiqarish xwjaligi asosan darё, soy va buloqlarga yaqin joylarda qadim zamonlarda rivojlangan. Etnogenez va etnik tarixi. Olimlar Wrta Osiёning eng qadimgi madaniyati markazlaridan biri bwlganini tasdiqlashgan. Seleng’ur topilmalari bu xududda asholining 600-700 ying yildan buёn yashab kelaёtganini tasdiqlaydi. Neolit davrida miloddan avvalgi Vming yildan Wrta Osiёning janubida deshqonchilik xwjaligi shakllanadi. Qadimgi asholining tillari fanga malum emas. Neolit davridanoq bu xududda 2 ta xwjalik-shimoliy dasht (ovchilik, baliqchilik va termachilik) va janubiy sug’orish deshqonchiligi xwjaligi shakllanadi. Janubiy xududlarda bronzadaёq ishlab chiqarish xwjaligi asosida shasharlar shakllanishi kuzatiladi. Asholining bu davrdagi tillari sham, shind-evropa til oilasiga mansub deyilsada, oxirigacha aniqlanmagan. Wrta
Osiёda temir davri I-ming yillikning 1chi yarmida boshlanadi. Bu davrda dastlabki davlat uyushmalari «Baqtriya» va «Xorazm» vujudga keladi. 16 Xududda xorazmiylar, baqtriyaliklar, swg’diylardan tashqari chwl xududlarida sak-massagetlar yashaganlar. Wrta Osiё keyinchalik ashamoniylar, yunon-makedonlar tomonidan istilo qilingan. Turkiy qabilalarning xududda joylashuvi miloddan avvalgi II-I asrlarga oiddir. Kushon davlati, keyinchalik kwchmanchilarning qang’, toshariylar, kidariylar davlatlari sham etnik tarixda wz- wrnini qoldirgan. Turkiy qabilalarning Markaziy Osiё xududiga kelib joylanishi miloddan avvalgi VII-VI asrlarda ayniqsa kuchaydi. Janubda dari-tojik va shimolda turkiy tilli etnoslarning shakllanishi sham shu davrdan kuchayadi.
Arablar istilosining mashalliy asholi manaviy-madaniyatiga tasiri milodiy VIII asrdan boshlangan. Keyinchalik somoniylar va qorluq-qoraxoniylar davri (IX-XI asrlar) Wrta Osiёdagi 2ta yirik xalq: tojiklar va wzbeklarning shakllanishi yakunlaydi.
Mug’ullar istilosi esa shududda 2 yirik irq evropeoid va mongoloidlarning joylashuvini boshlab beradi. Turkiy xalqlarning swngi katta qatlami Wrta Osiё va Qozog’istonga XIV- XVI asrlarda tarqaladi. XVII asrga kelib turkiy tillar tog’li Tojikistondan tashqari barcha joylarda xukmronlikni egallaydi. Ushbu etnik jaraёnlar tasiridan faqat Tojikistondagi-vaxan, ishkoshim, yazg’ulom va shugnonlar wzlarining Sharqiy Eron tili laxjalarini saqlab qolganlar. Qozoq, qirg’iz, qoraqalpoq etnoslarining shakllanishi XV-XVI asrlarda bwladi. Wrta
Osiёda ulardan tashqari kamsonli xalqlar qurdlar, belujiylar, buxoro yaxudiylari, arablar, eronilar, lwlilar sham bwlgan. Rossiya istilosidan swng wlkaga yangi etnoslarning kelib joylashuvi rwy beradi. 1980 yilda xududda 9,3 mln. ruslar, 1194 ming ukrainlar, 181 ming beloruslar, 1154 m tatarlar, 195 m koreyslar, 52 m dunganlar yashagan.
Ananaviy xwjalik turlari neolit davridaёq shakllana boshlab XIX asrga kelganda 3 ta xwjalik madaniy tiplari: Wtroq deshqonchilik (tojiklar, wzbeklar, turkmanlar va qisman qoraqalpoq va qirg’izlar). Kwchmanchi chorvachilik- qozoq, qirg’izlar va qisman turkmanlar va wzbeklar. Yarim wtroq aralash deshqonchilik-chorvachilik shakllangan. Qoraqalpoq, qisman wzbeklar, turkman, qozoq va qirg’izlar ushbu kompleks xwjalikni olib borishgan.
Neolit davrida shakllangan deshqonchilik qadimdan suniy sug’orishga asoslangan edi. Uning eng shimoliy xududlarga tarqalishi uchun minglab yillar kerak bwlgan. Suniy sug’orish inshoatlari qurilishi, ularni tartibda saqlab turish nishoyat katta meshnat talab qilgan.
Kwchmanchi chorvachilik bilan chwl-dasht zonalarida yashovchi asholi miloddan avvalgi II-I ming yillikning chegarasida shug’ullana boshlagan. Uning 3 ta turi: «meridional», «vertikal» va «statsionar» wtroq turlari rivojlangan. Wrta Osiёning tog’li xududlarida yaylov chorvachiligi yaxshi rivojlangan. Wrta Osiё va Qozog’iston xalqlari xwjaligining ajralmas qismlaridan biri xunarmandchilik va turli kasb-korlar sham bwlgan. Xususan kwchmanchi
17 chorvadorlar xwjalikda zarur jundan, teridan qilinadigan ashёlarni wzlari tayёrlashadi. Turli xwjalik faoliyati bilan mashg’ul asholi qadimdan iqtisodiy-savdo munosabatlarida bwlib, bu voqelik asholi turmushining barcha soshalarida wz tasirini qoldirgan. İjtimoiy tashkilotlar. Xwjalikning turli xilda bwlishi Wrta Osiё va Qozog’iston xalqlarining ijtimoiy munosabatlariga sham wz tasirini kwrsatib uning xilma-xil bwlishini taminlaydi. Xususan wtroq deshqonchilik asholisi miloddan avvalgi III ming yillikda (jez davrida) vujudga kelgan. Toifaviy munosabatlar shakllanib miloddan avvalgi 1 ming yillikda dastlabki davlatlar shakillangan. Kwchmanchi chorvadorlarning doimiy yurishlari va xududga kelib joylashuvlari natijasida wziga xos ijtimoiy munosabatlar vujudga keladi. Natijada toifaviy jamiyatning shakllanishi sham xududning turli qismida turlicha davrda bwlgan. Umuman tadqiqotchilar voshalar asholisi ijtimoiy munosabatlarini patriarxal-feodal tip sifatida kwrsatishadi. Wz navbatida kwchmanchilar jamiyatidagi tabaqalanish sham kuchayib, minglab chorva molli boylar bilan bir qatorda 20-30 bosh molli asholi kwpchilikni tashkil qilgan. Jamoada kambag’al, batrak, chwponlar, xizmatchilar gurushi sham shakllangan. Qozoqlardagi «oqsuyak» xon, sultonlar ёki «qorasuyak», qolgan asholi ushbu jaraёnning yakuni deyish mumkin. Qirg’izlarda oliy toifa manak, turkmanlarda -ig deb atalgan. Chorvadorlar shaёtiga katta tasir qiladigan narsalardan biri «udum»lar tartibi bwlib, mulkiy tabaqalanish davrida vujudga kelgan udumlardan kambag’allarni (shatto qarindoshlari bwlsa sham) wz foydalariga ishlatish uchun foydalanilgan.
Wrta Osiё va Qozog’iston xalqlarining moddiy madaniyatlari etnik alomatlaridan kwra asholining xwjaligi va xududiy wziga xosligiga asoslangandir. Misol uchun uy-joylar milliy emas asholining wtroq ёki kwchmanchi bwlishi bilan xususiyatlanadi. Wtroq asholi yashaydigan voshalar uy-joylari twg’ri tomonli past tomli, tevaragi loy devordan twsilgan xovli kwrinishida bwlgan. Uylarning bu xoldagi wziga xosligi uning ichki loyixasi, tuzilishi bilan ajralgan. Tog’lik xududlarda asholi uylari wzining arxaik kwrinishini uzoqroq saqlab qolgan.
Kwchmanchilar wtovlari ikkiga, yani mwg’ul va turk tiplariga bwlinadi. Ularning farqi faqat tomlarida bwlib birida konusli, ikkinchisida gumbazli. Wzbek, qozoq, qirg’iz, qoraqalpoqlarda ikkala tip sham uchrasa, turkmanlarda turk tipi tarqalgan. Wtovlarning konstruktsiyasida deyarli farq ywq, ularni jishozlashda toifaviy xususiyatlari kwrinishi mumkin. Wrta Osiё ananaviy kiyimlarida sham farqlanish gazmol ёki kiyim va uning qismlarida bwlmasdan boy va kambag’alligida bwlgan. Xwjalik mashg’uloti sham 18 kiyimlarga tasir etganligi tabiiy. Chorvadorlarning ananaviy kiyimlari jundan, deshqonlar va shashar asholisi kiyimlarida paxta gazlamasi kwproq ishlatilgan. Manaviy madaniyat.
Manaviy madaniyatda etnik wziga xoslik kwproq kwrinadi. Lekin umumiylik sham aniq namoёn bwlishi tabiiy. Jumladan xalq og’zaki ijodi dostonchilikdagi umumiylik asarlarning syujetlaridagina emas qashramonlar nomlarida sham kuzatish mumkin. «Alpomish» dostoni wzbeklarga oid bwlsada qozoq va qoraqalpoqlarga sham yaxshi tanish. «Gwrwg’li» tojik,wzbek, turkmanlar uchun umumiydir. Deyarli barcha Wrta Osiё xalqlarida «Avesto»dan boshlangan Shirin va Shakar syujeti bilan bog’liq sher va ashulalar mavjud. Wrta Osiё va Qozog’iston xalqlari manaviy madaniyatiga katta tasir etgan narsalardan biri islom dinining ёyilishidir. XIX-XX asrda Wrta Osiё va Qozog’iston xalqlari madaniyatining yuksalishi Rossiya istilosi shamda xukmronligi tasirida wtgan.
Shindiston (1 milliard), Bangladesh (119,9mln), Pokiston(129,7 mln), Shri- Lanka (18,2mln), Nepal qirolligi(22,6mln), Butan qirolligi(1,3 mln), Maldiv respublikasi(0,3mln)dan iborat. Janubiy Osiёda arxantrop va paleontroplar suyak qoldiqlari topilgan. Olimlar undan odamzot 1 mln. yildan buёn yashab «nomo sapiåns» jaraёni bwlganligini tasdiqlashgan. Janubiy Osiёning qadimgi deshqonchilik madaniyatlari «Moshinjo-Daro» va «Xarappa»dan topilgan. Miloddan avvalgi P ming yillikning wrtalari ariy qabilalarining kirib kelishi mashalliy dravidlarni janubga ketishga majbur etgan. Ariylar istilolari yangi til, din va madaniyatni shakllantiradi.
Eng swnggi malumotlarga binoan faqat Shindistonda 187 til bwlib, 29 ta etnos 1 mln dan ortiq asholiga ega.
Antropologik jishatdan Janubiy Osiёning shimoliy xududlari asholisida evropoid va avstroloid xususiyatlarini uchratish mumkin. Xwjaligi. Miloddan avvalgi III ming yillikda deshqonchilik xwjaligi shakllanib tarqaladi. Asosiy ekinlar-sholi, swng bug’doy va boshqa boshoqli ekinlar etishtiriladi. Moddiy madaniyatlar: Asholining asosiy qismi qishloqlarda yashaydi. Shind va Gang darёlari voshasidagi qishloqlar kwchalari rejali wnlab uylardan iborat. Uy devorlari asosan loydan, tomlari tekis. Shimoliy xududlarda g’ishtdan tiklangan ayvonli 1-2 xonali uylar sham uchrab turadi. Yarim orolning janubida tosh, ёg’ochdan kwproq foydalaniladi. Uylarning turlari, qurilish ashёlari faqat tabiiy iqlim bilan bog’liq bwlmay bazida diniy, xwjalikdagi xususiyatlar sham wz aksini topgan. Janubiy Osiёning kwchmanchi asholisi pushtun va belujiylar jun gazlama ёki brizent ёpilgan chodirlarda, kwchma wtovlarda yashaydilar.
19
Tropik wrmon va tog’li xududlarda yashovchi naga, kxasilar ustunlar ustiga qurilgan kichik sinchli uylarda yashasa, sintallarning uylari twg’ri kwchalar chetida bambuk va qamishlardan bunёd etiladi. Wrmon qabilalari palayyan va uladanlar kichik qishloqlarda engil chaylalar, ustunlar ustiga qurilgan ayvonlarda istiqomat qiladilar. Andamanliklarda 10 va 100 lab kishilar yashaydigan jamoa uylari saqlanib qolgan.
Asosiy turlari tikilgan va wrama bwlgan. Erkaklarda-dxoti, belbog’chalar kwylak va nimchalar, boshlarida qalpoq. Aёllarda-sari, kofta, bilan birgalikda tikilgan kiyimlar sham mavjud. Shindlar teridan qilingan oёq kiyimlari kiymaydilar. Veddlar, andamanliklar, nagalar, kxasilarning asosiy kiyimi belbog’chalardan iborat.
Kwp asrlik tarixiga ega Shind dostonlari, afsonalari «Ramayana», «Mashabshorat», wyinlari, musiqalari, qwshiqlari dunёga mashshur. Teatr, memorchilik obidalari Toj Mashal, Banoras ibodatxonalari, Adjanta g’oridagi wyma ibodatxonalar shu qatordadir.
Sikxizm (XVI-XVII asrlarda), islom (Pokiston, Bangladesh)lardan iborat. JANUBIY-SHARQIY OSIЁ XALQLARI
va Filippin orollaridan iborat. Yangi Gvineya orolining g’arbiy qismi sham Janubiy-Sharqiy Osiёga qaraydi. Er maydoni - 4 mln. kv. km., asholisi 478,4 mln. (1995 y.)
shakllanishi bwlgan joylardir. Yava orolidan topilgan pitekantrop 1,5-2 mln. yil bilan belgilanganligi bunga asos bwla oladi. Miloddan avv. III ming yillikka qadar asholisi veddo-avstraloid bwlgan. Bugungi kunda sham aeta (Filippin) semanglar (Molukka orollari) avstralo-veddoidlik belgilarini saqlab qolishgan. Miloddan avv. II ming yillikning birinchi yarmidan Janubiy-Sharqiy Osiёga mongoloidlar (tillari malayya-polineziya til oilasiga oid bwlgan) kelib joylasha boshlaydilar. İlk mongoloidlar vakillari bataklar, niaslar mantaveyliklar sham saqlanib qolganlar. MAMLAKATLAR VA XALQLAR Birma Respublikasi. 37 mln. 25-50 ga yaqin etnoslar yashaydi, 66% ni birmaliklar tashkil etadi. Tailand qirolligining (60,2mln.) davlat tili tay, ulardan tashqari lao, lan, shan va boshqalar sham mavjud. Laosda 30 ga yaqin xalqlar yashaydi, 4,8 mln. asholining 60% lao tilida swzlashadi. Lao-tay til oilasiga mansub.
20
Vetnam. (75,0 mln.) asholining 60% avstroneziya til oilasining mustaqil vet gurushida gaplashadi.
mansubdir. Mon-kxmer tillari aloshida til oilasidir.
xitoyliklardan iborat.
indoneziya tillari shukmron. Mamlakatda 350 ga yaqin etnoslar yashaydi. Eng yirik xalq yavaliklar - 100 mln. kishidan iborat.
mln. kishidan 30,8 mln.i visayyalar. İfugao - 160 ming, aeta - 40 ming kishiga egadir.
sug’orish deshqonchiligiga qadar xwjalik turlari mavjud. Madura orolida asholi chorvachilik bilan sham shug’ullanadi. Asosiy qishloq xwjaligi ekini - sholidir. Asholining malum qismi sanoatda, ananaviy xwjalik faoliyatlari (saqich, kauchuk, qimmatbasho ёg’ochlar tayёrlash) bilan sham shug’ullanadilar.
Semang, senoi (Sumatra oroli) kubu, sakaya (Yava orolida) tangerlar, punam va bukitlar (Kalimantan orolida) Sulavesi orolidagi toalalar, Filippindagi - aetalar yaqin paytgacha daydi ovchilik va termachilik bilan shug’ullanib kelishgan. Bugungi kunda bu xalqlarni wtroqlashtirish, deshqonchilikka wtkazish ishlari olib borilmoqda. Moddiy madaniyati. Xilma-xil bwlsada, bazi umumiylikka sham egadir. Deshqonchilik bilan shug’ullanuvchi asholi darё, kwllar, dengiz qirg’oqlaridagi qatorlab qurilgan qishloqlarda yashaydilar. Uylarning malum qismi ustunlar ustida qurilgan. Ёg’ingarchilikning kwp bwlishi, toshqinlar bunga sababdir. Asosiy qurilish ashёsi bambuk. Devor, pol shammasi bambukdan yasaladi.
Minangkabaularda «uzun jamoa uylari» saqlanib qolgan, ular yangi oilaga qwshimcha xonalarni uyning davomidan qurishadi. Yaqin wtmishda qishloq markazida «jamoa uyi», «erkaklar uyi» bwlgan. Kiyimlari. Tashqi kwrinishidan turli-tuman bwlsada wz mazmuni bwyicha umumiyliklarga ega. Masalan ananaviy kiyimlar wrama bwlgan. Bugungi kunda Janubiy-Sharqiy Osiё xalqlarining deyarli barchasi kwylak, ishton, kofta, shlyapa (bambuk, qamishdan) sandallar kiyishadi. Birma va Kambodjada ananaviy milliy kiyimlar kwproq saqlangan (Sorong). Ovchi va terimchi xalqlarda belbog’chalar, daraxt pwstlog’idan yubkachalar keng tarqalgan. Manaviy madaniyatlari. Shindixitoyda - buddizm, İndoneziyada va Malakkada - islom, Filippinda - xristian dini keng tarqalgan. Vetnamda dostonlar musiqali-dramalar, turli raqslaru- 21 qwshiqlar; Tailand- boy folklor, qwg’irchoq teatri, soya teatrlari; İndoneziyada - soya teatri vayang - kurvo, marionetkalar teatrlari nom chiqargan. Download 320.09 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|