Ўқув бўлими Автомобиль йўлларида ишлар сифати назорати, назоратчи мухандислари малакасини ошириш йўналишининг

ГОСТ 6617-76 bo’yicha ishlab chiqarilgan bitum markalari :

БН-50/50; БН-70/ 30; БН-90/ 10;

Bu yerda: БН-neft bitumi, birinchi son yumshash harorati, ikkinchi son qattiqlik darajasi.

Bitumni markasini uni qattig‘ligi, yumshash temperaturasi va cho‘ziluvchanligiga qarab aniqlanadi. Bitum markasi ishlatilish joyiga qarab bitum 3 ga bo‘linadi: qurilish (BN), tombop (BNK),

yo‘l uchun (BND).


Xossalari, kimyoviy tarkibi va ishlab chiqarish texnologiyasiga ko’ra organik bog’lovchi moddalarni quyidagi guruhlarga bo’lish mumkin:
– tabiiy, neftli, slanets bitum bog’lovchilari; ular naften, aromatik va metan qatorli uglevodorodlardan tashkil topgan bo’lib, kislorod, oltingugurt va azotli moddalarning birikishidan hosil bo’lgan;
– toshko’mir, torf, yog’och qatronli bog’lovchilar; asosan, aromatik uglevodorodlardan tashkil topgan;

• 
  Organik bog‘lovchi materiallar kimyoviy qayta ishlash natijasida, quyidagi asosiy qurilish xossalariga ega bo‘ladi;
  

a) Organik bog‘lovchi materiallarni 80-160⁰C darajada qizdirib eritilgan yoki suyultirgach (mazut, neft, kerosin) lar qo‘shilganda, ular suyuq holatga o‘tib, tuproq, tosh va boshqa qurilish materiallari bilan yaxshi va tez aralashadi.
b) Xarorat 20 – 30⁰C daraja pasayganda yoki suyultirgichlar parlanganda organik bog‘lovchi materiallar qota boshlaydi va mustahkam beton kabi chidamli qurilish material hosil bo‘ladi.
v) Bitum va qatron o‘zidan suv qaytarish xossasiga ega, hamda kimyoviy jixatidan chidamli hisoblanadi.
Bitumlarga quyidagilar kiradi:
-Tabiiy bitumlar-yuqori malekulali uglevodlar va ularning metalmas moddalar (S,N,O) bilan birikmasi bo‘lib, suyuq yoki qattiq bo‘lishi mumkin. Tabiiy bitumlar cho‘kindi tog‘ jinslariga shimilgan bo‘lib, neft konlariga yaqin joyda bo‘ladi va tabiatda neftdan paydo bo‘lgandir.