Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Эшитишида муаммолари булган болаларнинг


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   143
Эшитишида муаммолари булган болаларнинг 
махсус ихтисослаштирилган таълими
Узбекистан 
Респ}бликаеннинг 
Конетитуцияси 
ва 
«Таълим тугрисида»ги Конунига мувофик равишда аклий ва 
жисмоний ривожланишида муаммолари булган укувчилар 
бошка болалар билан тенг хукукларга эга. Саломатликлари 
туфайли имкониятлари чекланган болалар таълими улар учун 
эшитадиган болалар билан тенг ривожланиш нукеонларини 
коррекциялаш, 
даволаш 
ва 
согломлаштириш, 
ижтимоий 
моелаштириш учун адекват шароитларни, махсус коррекцион- 
ривожлантирувчи таълим тизимини яратишни кузда тутади.
Таълимнинг турли ташкилий шаклларида эшитишида 
муаммоси булган болалар I ва II турдаги махсус, ихтисос­
лаштирилган (коррекицон) таълим муассасаларида таълим 
олиши мумкинлиги максад килиб олинган.
Махсус таълим жараёнида саломатлик имкониятлари чек­
ланган болаларни укитиш ва уларни ижтимоий мослаштириш- 
нинг адекват шароитлари яратилади. даволаш-профилактика ва 
согломлаштириш ишлари, ривожланиш нукеонларини коррек­
циялаш, умумтаълим тайёргарлиги. мехнат ва бошлангич кас­
бий тайёрарлик амалга оширилади. Таълимнинг вариатив шакл- 
ларини киритишда зарур махсус таълим шароитлари таъмин- 
ланиши лозим.
Хар бир махсус, ихтисослаштирилган (коррекцион) таъ­
лим муассасасида таълим жараёнининг узига хос хусусиятлари, 
таълим 
олаётган 
аклий 
ва 
жисмоний 
ривожланишида 
муаммолари булган тарбияланувчилар реабилитацияси буйича 
фаолият 
йуналиши 
хамда 
амалга оширилаётган 
таълим 
дастурлари даражаси Таълим вазирлиги томонидан Согликни 
саклаш вазирлиги билан келишилган холда белгиланади.
Аклий ва жисмоний ривожланишида муаммолари булган 
тарбияланувчилар таълими учун давлат, махсус, ихтисослаш­
тирилган (коррекцион) таълим муассасаси коррекцион таълим 
муассасасининг турига боглик холда мактабгача, умумий 
бошлангич, асосий умумий. урта (тулик) умумий ва бошлангич 
касбий таълим дастурларини жорий килади.
123


Махсус, ихтисослаштирилган коррекцияловчи муассаса 
тарбияланувчининг хаёти ва фукароларнинг бепул таълим олиш 
конституцион хукукини амалга ошириш учун жавобгар. 
Муассаса уз фаолиятида Узбекистан Республикаси Президента 
фармонлари ва фармойишлари ва Узбеки стон Республикаси 
Хукумати 
фармойишлари, 
бола 
хукукларини 
химоялаш 
сохасидаги халкаро хужжатлар, тегишли таълим бошкаруви 
органи карорлари, умумтаълим муассасалари, бошлангич кас­
бий таълим муассасалари тугрисидаги намунавий низомларга 
асосланади. Махсус (коррекицон) муассаса фаолияти Хукумат 
томонидан тасдикланган «Аклий ва жисмоний ривожланишида 
муаммолари булган тарбияланувчиларга таълим бериш учун 
махсус, ихтисослаштирилган (коррекцион) таълим муассасаси 
тугрисида намунавий низом»га мувофик ташкил килинади.
Хозирги боскичда мамлакатда нодавлат махсус (коррек­
цион) таълим муассасалари хам ташкил килинмокда, уларнинг 
фаолияти хам Намунавий низомни хисобга олган холда амалга 
оширилади.
Махсус, 
ихтисослаштирилган 
коррекцион 
муассаса 
руйхатга олинган вактидан бошлаб юридик шахе хукукига, 
мустакил балансга, банк ва бошка кредит муассасаларида хисоб 
счетига, жорий ва бошка счетларга эга булади. Коррекцион 
муассаса Россия Федерациясининг «Таълим тугрисида»ги 
Ко ну и ига мувофик аттестациядан утказилади.
Махсус таълим жараёнида саломатлик имкониятлари 
чекланган болалар таълими ва уларнинг ижтимоий мослашуви 
учун адекват шароитлар яратилади, даволаш-профилактика ва 
согломлаштириш ишлари, ривожланиш нуксонларини коррек- 
циялаш, умумтаълим тайёргарлиги, мехнат ва бошлангич 
касбий тайёргарлик амалга оширилади.
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасада 
синфлар (гурухлар) сони таълим жараёнини амалга ошириш 
учун зарур санитар меъёрлар ва шароитларга боглик холда 
муассаса Низоми 
билан 
белгиланади. 
Синф 
(гурух)даги 
укувчиларнинг энг куп сони коррекцион муассасанинг турига 
боглик. Масалан, кар болалар учун махсус (коррекцион) таълим 
муассасасида синф (гурух)да 8 тагача; заиф эшитувчи ва кеч кар 
булганлар учун махсус (коррекцион) таълим муассасасида синф
124


(гурух)да 1 - булимда 10 тагача, 2-булимда 8 тагача болалар 
булади. Мураккаб таркибдаги нуксони булганлар таълим олиши 
учун синфлар - гурухларда 5тагача болалар булади.
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасада 
таълим 
мазмуни 
тарбияланувчиларнинг 
психофизиологик 
ривожланиши ва шахсий имкониятларидан келиб чиккан холда, 
коррекцион муассаса томонидан мустакил кабул килинадиган 
ва амалга ошириладиган таълим дастурлари билан белгиланади. 
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасада мехнат 
таълими худудий, махаллий, этномиллий шароитлардан келиб 
чиккан, у ёки бу кадрларнинг эхтиёжига йуналтирилган, тар­
бияланувчиларнинг психофизиологик ривожланиши, соглиги, 
имкониятлари, шахсий хусусиятлари хамда уларнинг ота- 
оналари (конуний вакиллари) манфаатларини хисобга олган 
холда, тарбияланувчиларни шахсий якка мехнат фаолиятига 
тайёрлашни уз ичига олган мехнат йуналишини танлаш асосида 
амалга оширилади.
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасада 
таълим жараёнини ташкил 
килиш коррекцион 
муассаса 
томонидан мустакил ишлаб чикиладиган ва тасдикланадиган 
укув режаси, йиллик календарь график ва машгулотлар жадвали 
билан бошкарилади.
Давлат аккредитациясига эга булган коррекцион муасса- 
саларнинг битирувчиларига таълим даражаси ва (ёки) малака 
тугрисидаги ёки шу коррекцион муассасани битирганлиги 
Хакида урнатилган тартибда давлат намунасидаги хужжат 
берилади.
Коррекцион муассасанинг педагоглари ва тиббий ходим- 
лари, тарбияланувчилар ва уларнинг ота-оналари (конуний 
вакиллари) таълим жараёни иштирокчилари хисобланадилар: 
Болаларни махсус (коррекцион) таълим муассасасига йуллаш 
таълимни бошкарув органлари томонидан, факат ота-оналар- 
нинг (конуний вакилларнинг) розилиги билан ва тиббий-психо- 
логик-педагогик 
комиссиянинг 
хулосаси 
буйича 
амалга 
оширилади.
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасанинг 
ёрдамчи синфи (гурухи)га тарбияланувчилар ота-оналарнинг 
(конуний вакилларнинг) розилиги билан ва тиббий-психологик-
125


педагогик комиссиянинг хулосаси асосида факат коррекцион 
муассасада биринчи йил укиганидан кейин утказилади. Коррек­
цион муассасада мураккаб таркибли нуксони булган тарбияла- 
нувчилар учун синфлар (гурух)лар шундай тарбияланувчиларнинг 
таълим жараёни шароитларидаги психологик-тиббий-педагогик 
кузатув давомида аникланишига караб ташкил килинади.
Тарбияланувчини махсус, ихтисослаштирилган коррек­
цион 
муассасадан 
бошка 
таълим 
муассасасига 
утказиш 
таълимни бошкариш органлари томонидан ота-оналар (конуний 
вакиллар)нинг розилиги билан ва тиббий психологик-педагогик 
комиссия хулосаси асосида амалга оширилади.
Коррекцион муассасада таълим жараёни коррекцион педа­
гогика сохасидаги мугахассислар хамда коррекцион муассаса 
фаолияти йуналишида кайта тайёрлашдан угган укитувчилар, 
тарбиячилар томонидан амалга оширилади.
Коррекцион муассасадаги таълим муассасаси тарбияла- 
нувчиларини психологик куллаб-кувватлашни унинг штатидаги 
психолог амалга оширади.
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасада 
тиббий таъминотни штатдаги тиббий ходимлар амалга оши- 
радилар, 
улар 
коррекцион 
муассаса 
маъмурияти 
билан 
биргаликда тарбияланувчиларнинг соглигини мухофаза килиш 
ва уларнинг психофизиологик ахволларини мустахкамлаш, 
диспансеризациялаш, профилактик гадбирларни утказишни 
амалга оширадилар ва санитария-гигиена ва эпидемияга карши 
режимга риоя килиниши, жисмоний тарбия ва чиниктириш, 
овкагланиш, шу жумладан пархезли овкатланишнинг ташкил 
килинишини назорат киладилар.
Хамма турдаги махсус, ихтисослаштирилган коррекцион 
муассасаларда медикаментозли ва физиотерапевтик даволаш, 
иклим билан даволаш ва чиниктириш, даволаш жисмоний 
тарбияси, массаж ва психотерапия каби согломлаштириш 
ишлари амалга оширилиши мумкин.
Махсус, ихтисослаштирилган коррекцион муассасада 
яшовчи ва тулик давлат таъминотида булган тарбияланувчилар 
урнатилган меъёрларга мувофик овкатланиш, кийим-кечак, 
пойафзал, жихозлар билан таъминланадилар.
126


Амалдаги 
психологик-педагогик 
классификация 
ва 
тиббий диференциал-диагностик мезонларга мувофик 

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling