Узбекистон Республикаси Олий ва Урта махсус тахлим Вазирлиги Карши Мухандислик-иктисодиет институти


Молиявий тизимни нечта таркибий кисмлари мавжуд?


Download 0.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/37
Sana15.06.2023
Hajmi0.62 Mb.
#1476646
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   37
Bog'liq
2022-12-21-10-43-52 131849d7375dc68df5cd94ab7c4e1df5

13. Молиявий тизимни нечта таркибий кисмлари мавжуд? 
 
 
 
 
 
 
 
 
4- МАЪРУЗА: Корхоналар молияси. 
 
Р Е Ж А : 
4.1.Корхоналарнин молиявий ресурсларининг мохияти. 
4.2.Молиявий ресурсларидан фойдаланиш йуналишлари. 
4.3.Тижорат корхона ва ташкилотлар молиясини мохияти ва функциялари. 
4.4.Корхоналар молиясини ташкил килиш тамойиллари. 
4.5.Корхонанинг молиясини ташкил килишга таъсир этувчи омиллар. 
4.6.Давлат 
томонидан марказлашган холда капитал куйилмаларни 
молиялаштириш. 
Адабиетлар: 1,2,4,56,70,78,35,67 


www.qmii.uz/e-lib 
32 
Таянч иборалар: молиявий ресурслар, жорий харажатлар,фойда,бадал 
туловлари, ишлаб чикариш, хужалик объекти, хужалик субъекти, тижорат 
корхона, харидор, корхона молияси, молиявий муносабатлар, аудит, 
аммортизация. 
Молиявий ресурслар - корхона ихтиеридаги пул маблаглари булиб, улар 
жорий харажатлар ва ишлаб чикаришни ривожлантириш учун хизмат килади, 
молиявий мажбуриятларни бажариш ва ишчиларнинг иктисодий ахволи 
баркарорлигини таъминлаш учун ишлатилади. 
Молиявий ресурсларни шакллантириш бир катор манбалар хисобидан амала 
оширилади .Мулкчилик хукуки асосида молиявий ресурслар манбаи иккита йирикк 
гурухга ажратилади, буларга: хусусий ва бегона пул воситаларидир.Уларни янада 
аникрок тоифалаш хам мумкин, яъни: хусусий ва унга тенглаштирилган 
маблаглар; молиявий бозордаи ресурслар; кайта таксимлаш тартибидаги пул 
киримлари. 
Молиявий ресурслар корхона ташкил топаетган вактда, яъни устав капитали 
ташкил этилганда (хиссадорлик ва куйилма капитал) шаклланади. Устав капитали 
–бу таъсисчилар капитали хисобига хосил килинган корхона мулкидир. Амалдаги 
конунларга асосан, устав капиталининг энг кам улчамлари белилаб куйилади. 
Молиявий ресурслар биринчи галда асосий ва ердамчи фаолият натижасида 
олинган фойда, шунингдек, ишлаб чикаришдан чикарилган мулкни сотишдан 
тушган тушум, баркарор пассивлар, турли максадли тушумлар, мехнат жамоаси 
аъзоларининг бадал туловлари ва хиссаларидан таркиб топади. Баркарор 
пассивларга устав, резерв ва бошка капиталлар; узок муддатли карзлар; корхона 
айланмасида доимий мавжуд булган кредиторлик карзлари ( тулов муддатларининг 
узгариб туришидан келиб чикадиган иш хаки буйича карзлар, бюджетдан ташкари 
фондлара ажратмалар буйича карзлар, бюджетдан карзлар, харидорлар ва 
таъминотчилар билан хисоб-китоблар буйича карзлар ) киради. 
Янги ташкил этилаетган еки кайта тикланаетган корхоналарнинг молиявий 
ресурслари молия бозорида акция сотиш, корхона томонидан чикарилаетан 
кимматбахо коозларни сотиш оркали шаклланади. Корхоналар узлари карайдиан 
ассоциациялар, концернлардан молиявий ресурслар олишлари мумкин; тармок 
структуралари саклаб колинган холларда юкори ташкилотлардан, давлат бошкарув 
органларидан бюджет субсидиялари куринишида, сугурта ташкилотлардан хам 
молиявий ердам олишлари мумкин. 
Молиявий ресурслардан фойдаланиш куйидаги йуналишлар буйича амалга 
оширилади: 
- ишлаб чикариш харажатлари ва махсулот сотиш жорий харажатлари 
(хизматлар ва ишлар); 
- ишлаб чикаришни кенгайтириш, уни техник жихатдан янилаш, номоддий 
активлардан фойдаланиш Билан болик булган капитал куйилмаларни молиялаш; 
- молиявий ресурсларни кимматбахо коозлара инвестициялаш; 
- молия, банк тизимларига куйилмалар, бюджетдан ташкари фондлара 
туловлар; 
- турли хил пул жамгармаларини ва резервларини ташкил этиш; 
- хомийлик ва мехр-шавкат максадлари ва х.к. ларга йуналтириш. 
Тижорат корхона ва ташкилотлари молиявий фаолиятини юритиш маълум 
молиявий муносабатларга киришади. Бу ишлаб чикаришни ташкил килиш,


www.qmii.uz/e-lib 
33 
махсулотларни сотиш, молия ресурсларни ташкил килиш, даромадни таксимлаш ва 
фойдаланиш муносабатларидир. 
Тижорат корхона ва ташкилотларни молияси, ишлаб чикариш фонларини 
юзага келишида, ишлаб чикариш ва махсулот сотишда, узининг молиявий 
ресурсларини ташкил килиш, четдан молиявий манбаларни жалб килиш уларни 
таксимлаш ва узлаштириш каби иктисодий муносабатларда юзага келади. 
Бутун корхонанинг молиявий муносабатларини иктисодий мазмунини 
куйидаги йуналишлар буйича тартиблаштириш мумкин: 
1. Хужалик субъектининг бошлангич сармояни шакллантириш билан боглик 
булган омили. Бошлангич сармояни аник холда ташкилий, хукукий ташкил килиш, 
чунки бошлангич сармоя – ишлаб чикариш фондлари юзага келишида номоддий 
активларни эгаллаш манбаидир. 

Download 0.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling