Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги. Карши мухандислик иктисодиет институти


интенсив мелиорациялаш районларида хужалик ички ер тузиш лойихасини иктисодий асослашнинг хусусиятлари


Download 249 Kb.
bet26/28
Sana18.06.2023
Hajmi249 Kb.
#1593781
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28
Bog'liq
ЕРТУЗИ~1 ММ ЕР ТУЗИШ ИКТИСОДИ

10.2. интенсив мелиорациялаш районларида хужалик ички ер тузиш лойихасини иктисодий асослашнинг хусусиятлари.

Сугориладиган дехкончилик ва интенсив ерларни захини кочириш районларига ер тузиш лойихасини мазмуни урганилади.


Сув хужалигини мелиорациялаш районларида ер тузиш карорларини бахосини иктисодий курсаткичлари тизимини хисоблаш усуллари ва куриш хусусуиятлари мухокама килинади. Ирригация шахобчалари ва ерларни захини кочириш, каттакон борликдаги сув хужалигини жойлаштиришни асослашни иктисодий хусусиятлари урганилади. Ерни устки катламини сугориш усуллари ер тузилишини самарадорлигида бахоланади.


10.3. хужаликда алмашлаб экишни ташкил этиш ва уни иктисодий асослашнинг намунавий ечимлари.

Махсус ва ихтисослаштирилган алмашлаб экишларни ташкил этишни иктисодий асосларини беради (дала махсус, ем-хашак, сабзавот полиз ва бошкалар) ва алмашлаб экишдан ташкари участкалар. Дала алмашлаб экишни турларини жойлаштиришни дифференциал самарадорлиги бахоланади. Ем-хашак алмашлаб экишни ташкил этишнинг иктисодий асослаш ишлаб чикилади.




Мавзу: 11. Ишчи лойихаларида ер тузиш ечимларини иктисодий асослаш.

Ер тузишда ишчи лойихаларини таснифлаши урганилади. Ер тузишда худди борлик сингари бош режа тартибини иктисодий асослаш хусусиятлари куздан кечирилади. Лойихани техник-иктисодий асослашлари берилади.


Ишчи лойихаларини ечимлар буйича урганиш, техник иктисодий хисоблашлар ишлаб чикилади. Ер тузилиши тадбирларини амалга оширишда смета туплами тузилишини амалга оширилади. Ишчи лойихаларида ер тузишнинг карорлари самарадорлигини иктисодий бахоланади. Курсаткичлар, унинг бахоси ва самарадорлигини тенглаштириш мутлако куздан кечирилади. Дехкончилик тизимларини узлаштириш, ем-хашак ер турларига карашли ерларни ва туб жойларни яхшилаш, сугориладиган маданий яйловни ташкил этиш, ишчи лойихаларида ерни рекультивация килиш карорлари ер тузиш ечимларини асослашнинг иктисодий хусусиятларини ургатади.
ХИЕТ тузиш иктисодиетида нафакат ижтимоий-иктисодий шароитлар хисобга олинади, балки уни утказиш ва муваффакиятли амалга ошириш учун ташкилий худудий замин хам яратилади. Бунинг учун ер тузиш лойихалари ишланади. Уларда илгор гоялар, усуллар, жамият аъзоларининг ижтимоий шароити ва истеъмолининг иктисодий меъёрий даражасини ошириш буйича хам талаблар уз аксини топади. Бирок шунга эътибор бериш керакки, ер тузиш билан иктисодий шароитлар орасида тескари алока хам мавжуд. Лойиха ечимларига кишлок хужалиги ишлаб чикаришнинг келажакдаги ривожланиши, ер фондининг ахволи ва фойдаланилиши, ерни иктисодий ва хужалик ва унинг булинмаларининг майдонлари ва ихтисосликлари таъсир этади.
Кишлок хужалик корхоналари ва бирлашмаларининг таркиби, ер эгалари ва ердан фойдаланиш турлари, мехнатни ташкил килиш ва ишлаб чикаришни худудий жойлаштириш боглик. Ер тузиш дехкон хужаликлари, богдорчилик ва сабзавотчилик жамоалари учун ишлаб чикариш ва ижтимоий шароит яратишда сезиларли ахамиятга эга. Техникадан фойдаланиш учун кулай шароит яратилади. Шу максадда ер тузиш лойихаларида рационал улчамлардаги дехкон (фермер) хужаликлари ва чорвачилик фермалари яратилдики, улар худудда тугри жойлаштирилади, ер турлари булаклари кулай жойлаштирилади, алмашлаб экиш майдонлари ва далалари иктисодий ва ижтимоий шароитларни хисобга олган холда лойихаланади.
Лойихани бир вактда ахоли хаети, уларга маданий-маиший хизмат курсатиш ва ишлаш учун нормал шароит яратиш масалалари ечилади. Ахоли яшаш жойлари, хужалик марказлари, дехкон хужаликларининг ер майдонилари кулай табииий шароитда жойлаштирилади. Бунда уларнинг маданий – маиший хизмат курсатиш корхоналари ва иншоотлари, сув манбалари билан таъминланиши хисобга олинади. Ер турлари булакларини ундан фойдаланиш турларини ва мехнат сарфини хисобга олган холда жойлаштиришда кулай ва энг киска йул тармогини куриш, катнашларга кетадиган вактни тежаш кузда тутилади.
Хужалик юритиш тизими ишлаб чикариш самарадорлигини ошириш максадида урганилади. Тармокларнинг бир-бирига мослиги, ялпи ва сотиладиган (товар) махсулотлар таркиби, фойда ва харажатлар, хосилдорлик ва махсулдорлик тахлил килинади.
Ер тузиш кишлок хужалиги ишлаб чикариши келажаги учун ташкилий-худудий асос яратади. У келажак режаларига асосланади. Лойихада хар бир кишлок хужалик корхонасида ишлайдиган мехнаткашлар хаетини яхшилаш кузда тутилади. Ер тузиш ечимлари худудни ташкил килиш ва ердан фойдаланиш, ишлаб чикариш талаблари ва ривожланишига тула мос келишини таъминлайди.


Download 249 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling