Узбекистон Республикаси Олий ва Урта махсус таълим вазирлиги Тошкент Архитектура-курилиш институти «Йигма темир-бетон ишлаб чикариш» кафедраси


Download 454 Kb.
bet36/44
Sana27.06.2023
Hajmi454 Kb.
#1656839
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   44
Bog'liq
Boģlovchi moddalar

VIII боб. ШЛАКЛИ ЦЕМЕНТЛАР
1. Шлаклар ва уларнинг хоссалари
Ишлатиладиган шлак тури ва таркиби.
Куйма, кайта эритилган ва баъзи махсус чуянларнинг одатдаги домна шлаклари шлак цементлар ишлаб чикариш учун зарур хом ашёнинг асосий компоненти хисобланади. Бу шлаклар куйдирилади. Домна шлаги – бу домна жараёнининг руда-маъдан бегона жинси ва ёкилги кули билан флюснинг учмайдиган кисми котишмаси натижасида хосил буладиган хосила махсулотидир.
Чуянни эритишда ишлатиладиган маъданларда бегона жинс булади. Унинг таркибида кварц, силикатлар, карбонат ва алюмосиликатлар, фосфатлар, шунингдек олтингугурт бирикмалари булиши мумкин. Эритиш жараёнида чуяндан бегона жинс ва ёкилги кулини ажратиб олиш учун шихтага флюслар, купинча карбонатли жинслар – охактош ёки доломитлар солинади.
Харорати 1300 – 1500о эриган шлак донадорланади, яъни сув, хаво ёки буг билан тез совитилади, айрим холларда, секин совитилади. Шлаклар, айникса донадор шлакларнинг ошкора ёки яширин гидравлик хоссалари бор. Ана шу хоссалари туфайли шлаклар майдаланган холида сувда корганда мустакил суратда ёки котишини тезлаштиргичлар таъсирида тошсимон холатга утади.
Химиявий таркиби. Домна шлакларининг химиявий таркиби одатда CaO, Al2O3, SiO2, MgO, MnO ва FeO оксидлари, шунингдек CaS, MnS ва FeS сингари олтингугурт бирикмаларидан иборат булади.
Одатда куйма ва кайта эритилган чуян шлакларида CaO, SiO2 ва Al2O3 огирлиги буйича 90 – 95 % ни ташкил килади; бу шлаклар химиявий таркиби буйича портландцементга жуда якин булади. Ундан асосан ана шу оксидларнинг нисбати билангина фарк килади (портландцементдагига караганда, кальций оксиди камрок, кремний оксиди эса купрок булади).


Домна шлакларини донадорлаш.
Хозирги вактда металлургия заводларида икки хил усулда донадорланади: хул усул ва ним курук усул.
а) Донадорлашнинг хул усули.
Донадорлашнинг бу усули куйидагилардан иборат: эриган шлак окими сувга куйилади, сувда у шу ондаёк совийди, хосил булаётган буг ва ажралиб чикаётган (суюк шлакда эриган) газлар таъсирида майда-майда доналарга парчаланиб кетади.
б) Донадорлашнинг ним курук усули.
Ним курук усулда донадорлайдиган ва бизнинг заводларимизда кенг таркалган энг кулай курилма В.Ф.Крилов ва С.Н.Крашенинниковлар таклиф этган барабанли курилмадир.
Барабанли курилма куйидагича ишлайди. Шлак ташийдиган чумичдан суюк шлак ваннага куйилади; ванна буфер сигим сифатида ишлатилади, суюк чуян шу ваннада тупланади. Суюк шлак окими ваннада донадорлаш тарновига келади. Тарновга тиркишсимон соплодан 4 – 5 атм босим остида сув юборилади. Тарнов огими ва сув босими туфайли чала совиган шлак массаси тарновдан окиб бориб, туртта куракли барабанга тушади. Барабан куракчалари шлак окимини айрим-айрим заррачалар (доналар) га парчалаб юборади. Шлак доналари 2 дан 25 м гача наридаги майдончага отилиб тушади. Отилаётган шлак заррачалари хавода совийди ва батамом котади. Шу тарика донадорланган шлак 2 дан 8% гача нам булади.



Download 454 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling