V. V. Vinokurov terminning umum qo’llanishdagi so’zdan farqi haqidagi fikrini ayting terminning umumqo’llanishdagi so’zdan farqi unda definitiv funksiyaning mavjudligidir

Xakaton nima?
Xakaton (ingliz tilidagi hackathon, ya’ni hack (xaker) va marathon — marafon so‘zlaridan yasalgan bo‘lib) — tadbir ma’nosini anglatadi. Turli dasturiy ta’minotlar sohasi mutaxassislari (dasturchilar, dizaynerlar, menejerlar) bir-birlarini xabardor qilib, qaysidir muammo ustida ish yuritish maqsadida tashkil etiladigan tadbirdan iborat. Bugungi kunda xakatonlar allaqachon xakerlik ma’nosiga mansub deb hisoblanmaydi, bu shunchaki dasturlashtirish sohasidagi marafon hisoblanadi. Odatda, xakatonlar bir kundan — bir haftagacha cho‘zilishi mumkin.

Ayrim xakatonlar ta’limiy va ijtimoiy maqsadlarga mo‘ljallangan, biroq ko‘proq xakatonlar vazifasi to‘laqonli dasturiy ta’minotlar yaratish bo‘lib hisoblanadi. Har bir xakaton o‘z faoliyatini ma’lum bir soha, masalan, dasturlashtirish tillari, operatsion tizim, ilovalar, dasturlar interfeysi (API) yaratilishiga qaratadi.
«Xakaton» atamasi 1999-yilda paydo bo‘lgan. Uni bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan holda OpenBSD va Sun Microsystems dasturchilari qo‘llay boshlaganlar.
OpenBSD ishlanmalarini tayyorlovchi dasturchilar ilk bor 1999-yil 4-iyunda Kalgari (Kanada)da kriptografiyaga bag‘ishlangan tadbirda mazkur atamadan uchrashuvlarni belgilashda foydalandilar. Tadbirga dasturlar yozish uchun 10 nafar dasturchi qatnashdi va ular AQSH kriptografik DT sohasida o‘rnatilgan cheklangan jiddiy eksportlar nazoratidan o‘tdilar.
1999-yil 15–19 iyun kunlari o‘tkazilgan Sun kompaniyasi Java One konferensiyasi davrida «the Hackathon» nomidan foydalandilar; Palm’ning boshqa foydalanuvchilari bilan aloqa qilishlariga mo‘ljallab, AK port sifatida xizmat qiluvchi, John Gage yangi Palm V uchun Java dasturlar tilida dastur yozishni taklif qildi.
2000-yillarning o‘rtalaridan boshlab, xakatonlar yanada keng tarqalib, kompaniyalar va investorlar tomonidan yangi dasturlar texnologiyasi yoki investitsiyalar sohasida ishlanmalarni jadal yaratish usuli sifatida qarala boshladi. Ayrim taniqli kompaniyalar xakatonlar asosida tashkil etilgan, masalan, GroupMe muhim tadbir hisoblangan TechCrunch Disrupt 2010 konferensiyasi xakatoni asosida tashkil etiligan; 2011-yilda Skype kompaniyasi tomonidan $85 mln. sotib olingan.
Хakatonlar turi
Ayrim xakatonlar aniq bir platforma, masalan, operatsion tizim yoki ilovalar yaratishga bag‘ishlangan ishlarga qaratiladi.
Mobil platformalar uchun ilovalar ishlanmasini yaratishga, masalan, Bletchi Park (Angliya)da o‘tadigan Over the Air xakatoniga qiziqarli va ahamiyatli homiylik badallari jalb etadi. Shuningdek, video va kompyuter o‘yinlari ishlanmalari bo‘yicha xakatonlar o‘tkaziladi.
Music Hack Day — xakatoni musiqa uchun apparatli ta’minot dasturlariga bag‘ishlangan. Bu borada 2009-yildan buyon turli joylarda 20 martadan ortiq xakatonlar o‘tkazilgan. 1999-yildan boshlab har yil OpenBSD operatsion tizimlari ishlanmalarini tayyorlovchi dasturchilar xakatoni o‘tkaziladi. Android, iOS va Tizen smartfonlari uchun ilovalar yaratish uchun xakatonlar mavjud. Avval shunday tadbirlar Maemo 5 (Nokia N900) hamd MeeGo (Nokia N9) qurilmalari uchun ham o‘tkazilgan.