1. Hissiyot to`g`risida tushuncha.
Hissiyotning namoyon bo’lishi
.
280
kerak. Shu sababli hissiyot hamisha sezgi, idrok, xotira yoki hayol obrazlari, fikr
shu kabi bilish jarayonlari bilan birgalikda kechadi.
Emotsional holatlar boshqa ruhiy jarayonlar singari miya faoliyatining
natijasi yoki mahsuli bo‘lib hisoblanadi. Emotsional holatlarning yuzaga kelishiga
tabiatda va jamiyatda sodir bo‘layotgan o‘zgarishlar, munosabatlar, aloqalar,
taassurotlar asosiy sababchidir. O‘zgarishlar o‘z navbatida,
birinchidan,
shaxs hayoti va faoliyatining jadallashishi yoki
pasayishiga;
ikkinchidan,
insondagi ayrim ehtiyojlarning paydo bo‘lishiga yoki
yo‘qolishiga;
uchinchidan,
odam
ichki
organlari
funksional
xolatlarining
beqarorlashuviga olib keladi.
His-tuyg‘ular uchun eng xususiyatli fiziologik jarayonlar negizi sifatida
shartsiz va shartli reflekslar xizmat qiladi va ularning muayyan tizimi bosh miya
katta yarim sharlari po‘stida yuzaga keladi hamda shu joyda mustahkamlanadi.
Murakkab shartsiz reflekslar esa:
yarim sharlarning po‘stloqosti bo‘shliqlari;
miya stvoliga tegishli ko‘rish tepachalari (do‘ngliklari);
nerv ko‘zg‘alishlarini miyaning yuqori bo‘linmlaridan vegetativ tizimiga
o‘tkazib beruvchi markazlari orqali amalga oshiriladi. Shaxsda his-
tuyg‘ularning kechishi hamisha miya po‘sti bilan po‘stloqosti markazlarining
birlikdagi (ham- korlikdagi) faoliyati natijasida ro‘yobga chiqadi.
Emotsiyalar fiziologik qo‘zg‘alishni o‘z ichiga oladi.
Maxsus emotsiyalarda
qo‘zg‘alish o‘zgaradimi yoki yo‘qmi? Qo‘zg‘alish insonni yolg‘on gapirishga
majbur qilyaptimi yoki yo‘qmi?
Do'stlaringiz bilan baham: |