Vagranka pechlar,ularning mohiyati. Reja

Vagranka pechlar ,ularning mohiyati.


Reja:

1. 
   Vagranka pechlari.
   
2. 
   Vagranka pechlarining mohiyati.
   
3. 
   Po‘Iat suyuqlantirishning umumiy xarakteristikasi
   

VAGRANKA — shaxtali pech. Quyish sexlarida choʻyan (baʼzan, rangli metall) eritiladi. Vagranka silindrik shaklda bulib, ichki devori utga chidamli shamot gʻishtdan 150—250 mm qalinlikda teriladi. Pechning sirtqi yuzasi qalinligi 6 — 10 mm pulat list bilan qoplanadi. Vagrankada asosan eritish koksi yoqiladi. Vagrankaning ish unumdorligi 1—60 t/soat. Baʼzan, havoni isitish uchun Vagranka rekuperator (pechdan chiqib ketayotgan gazlar issikligidan foydalaniladigan qurilma) bilan jihozlanadi.Vagranka — shaxtali pech. Quyish sexlarida choʻyan (baʼzan, rangli metall) eritiladi. V. silindrik shaklda bulib, ichki devori utga chidamli shamot gʻishtdan 150—250 mm qalinlikda teriladi. Pechning sirtqi yuzasi qalinligi 6— 10 mm pulat list bilan qoplanadi. V. da asosan eritish koksi yoqiladi. V. ning ish unumdorligi 1—60 t/soat. Baʼzan, havoni isitish uchun V. rekuperator (pechdan chiqib ketayotgan gazlar issikligidan foydalaniladigan qurilma) bilan jihozlanadi
Cho‘yan suyuqlantirishning umumiy xarakteristikasi
Vagrankalarda istalgan suyuqlantirish jarayoniga xos bo'lgan
operatsiya tegishli zonalarda amalga oshiriladi (5- rasm). Qizdirish
zonasida qizigan gazlar metallni qizdiradi. Bunda metall gaz fazasi
bilan o ‘zaro ta ’sirlashadi, buning natijasida metall oksidlanadi; koks
qizib uchuvchan moddalarini yo‘qotadi va h.k. Suyuqlantirish operatsiyasi
metallni qattiq holatdan suyuq holatga o'tishi va bu zonada
murakkab o ‘zaro ta’sir ko‘rsatishi bilan xarakterlanadi. 0 ‘ta qizish
zonasida suyuq metall va hosil bo‘ladigan suyuq shlak bir-biri bilan,
shuningdek, gaz fazasi koks hamda pech futerovkasi bilan reaksiyaga
kirishadi. Va nihoyat, to'planish zonasida suyuq metall shlak va
koks bilan reaksiyaga kirishadi. Cho‘yan elektr pechlarda suyuqlantirilganda jarayon ikkita asosiydavrga bo‘linadi: qizdirish-suyuqlantirish va o‘ta qizdirish-me’yorigayetkazish. 5- b rasmda induksion pechda suyuqlantirish operatsiyasiniamalga oshirish sxemasi ko'rsatilgan. Pechni yuklash operatsiyasidankeyin bir yo‘la amalga oshiriladigan qizdirish va eritish operatsiyalarisodir bo'ladi. Shixta, odatda, oldingi suyuqlantirish jarayonidanqolgan suyuq metall qoldig‘iga solinadi, shuning uchun ham qizishva suyuqlantirish suyuq metallning qattiq metall bilan o ‘zaro ta’sirigabog'liq. Bunda ishtirok etgan gaz fazasi metallni oksidlaydi.
0 ‘taqizdirish davrida barcha metall suyuq holatda bo‘ladi hamda pechning
shlaki va futerovkasi bilan o‘zaro ta’sirlashadi. Jarayon oxirida
suyuq qotishma hosil bo‘ladi.
Suyuqlantirish jarayonida fazalarning bir-biriga ta ’sir etishi natijasida
cho'yanning kimyoviy tarkibi shakllanadi. Kimyoviy tarltibning
shakllanishiga fazalar o ‘zaro ta ’sirining quyidagi turlari ta ’sir
ko'rsatadi: qattiq metallning gaz fazasi bilan oksidlanishi (I Ox bilan
belgilaymiz); suyuq metallning gaz fazasi bilan oksidlanishi (Il Ox);
metallning shlak bilan oksidlanishi (III Ox); elementlami koks yoki
karbyurizator uglerodi vositasida qaytarish (I Red); uglerodni eritish
(I R), cho‘yanning bitta elementini boshqasi bilan qaytarish
(II Red). Massa uzatish koeffitsiyenti tegishlicha k j Wx , k j n x va
hokazolar bilan xarakterlanishi mumkin.
Natijada, har qaysi zona yoki davr uchun qotishma kimyoviy
tarkibining o'zgarishini xarakterlovchi massa uzatish koeffitsiyentini
topish mumkin. Uning qiymatiga suyuqlantirishdagi termodinamik
sharoitlar (atmosfera, shlak tarkibi va suyuqlantirishning konkret
usulini amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan jarayonlarning sodir
bo‘lish mexanizmi) ta’sir etadi.
Birinchi zonada (birinchi davrda, 5- b rasmga q.) qattiq shixta
materiallari gaz fazasi bilan reaksiyaga kirishadi. Bunda atmosfera
temirga ta ’sir etib, uni oksidlaydi:
Fe + C 0 2 = FeO + CO. (1.12)
Shixta metall bo'lakchalarining sirtida cho‘yanning boshqa elementlari
ham oksidlanishi mumkin. Bundan tashqari, metall gazdagi oltingugurt
bilan to ‘yinishi mumkin:
3Fe + S 0 2 = FeS + 2FeO. (1.13)
Bu zonada ohaktosh quyidagi reaksiya bo‘yicha parchalanadi:
C aS 0 3 = CaO + C 0 2. (1.14)
Bunda yoqilg‘i namligini va uchuvchan moddalarini yo‘qotadi.
Ikkinchi zonada (suyuqlanish zonasi) shixtaning metall komponentlari
suyuqlanadi va oksidlanish, oltingugurtga to ‘yinish hamda

uglerodsizlanish jarayonlari birinchi zonaga qaraganda ancha jadal

sodir bo‘ladi. Bunda temir (II) oksidi FeO elementlarining ikkilamchi
oksidlanish reaksiyasi sodir bo'ladi. Temir (II) oksidi erigan metall
bilan birgalikda oqib quyidagi tipdagi reaksiyalar b o ‘y ic h a Si, Mn
va C bilan reaksiyaga kirishadi:
Me + FeO = Fe + MeO. (1.15)
Uchinchi zonada (o‘ta qizdirish zonasi) suyuq metall koks bo‘lakchalari