Vasiylik va Homiylik

5-§. Vasiylik va homiylik organining voyaga yetmaganlarni to‘la muomalaga layoqatli deb e’lon qilish (emansipatsiya) bo‘yicha vakolatlari
32. Voyaga yetmagan, o‘n olti yoshga to‘lgan shaxs, agar u mehnat shartnomasi bo‘yicha ishlab turgan yoki ota-onasi, farzandlikka olganlar yoxud homiyning roziligi bilan tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanayotgan bo‘lsa to‘la muomalaga layoqatli deb e’lon qilinishi mumkin.
33. Voyaga yetmagan shaxsni to‘la muomalaga layoqatli deb e’lon qilish (emansipatsiya) vasiylik va homiylik organining qaroriga ko‘ra, ikkala ota-onaning, bolani farzandlikka olganlarning yoki homiyning roziligi bilan yoxud, bunday rozilik bo‘lmagan taqdirda, sud qarori bilan amalga oshiriladi.
4. Vasiylik va homiylik organining qarori hamda vasiy va homiyning xatti-harakatlari yuzasidan shikoyat qilish
34. Tuman, shahar hokimining vasiylikni yoki homiylikni belgilash va tugatish, vasiylarni yoki homiylarni o‘z majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yoxud chetlashtirish to‘g‘risidagi, vasiylik va homiylik organlarining dastlabki tarzda vasiy yoki homiy tayinlash haqidagi qarorlari yuzasidan manfaatdor shaxslar tomonidan sudga shikoyat qilinishi mumkin.
35. Vasiy va homiyning g‘ayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) yuzasidan vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxs, davlat organlari va muassasalari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari hamda vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxsning yashash joyidagi fuqarolar tomonidan tegishli vasiylik va homiylik organiga yoki sudga shikoyat qilinishi mumkin.
36. Vasiylik va homiylik organining qarori hamda vasiy va homiyning xatti-harakatlari yuzasidan qilingan shikoyatlar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ko‘rib chiqiladi.
5. Vasiylik va homiylik organlari faoliyatini muvofiqlashtirish
37. Vasiylik va homiylik organlari faoliyatini muvofiqlashtirib borish maqsadida tuman, shahar hokimligi huzurida vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar tashkil etiladi.
38. Tuman, shahar hokimligi huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalarning vazifalari quyidagilardan iborat:
vasiylik va homiylik organlari faoliyatini nazorat qilish;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bo‘lgan shaxslarning, shuningdek vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga doir chora-tadbirlarni ishlab chiqish;
davlat reyestriga ma’lumotlarning o‘z vaqtida kiritilishini ta’minlash;
vasiylik va homiylikni belgilash, vasiy yoki homiylarni o‘z majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yoki chetlashtirish yuzasidan hujjatlarni ko‘rib chiqish va tegishli xulosalar tayyorlash;
yetim bolalar va ota-onasining qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarni Bolalar uylari va Mehribonlik uylariga joylashtirishga doir hujjatlarni ko‘rib chiqish va tegishli xulosalar tayyorlash.
Tuman, shahar hokimligi huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vazifalarni ham amalga oshirishi mumkin.
39. Tuman, shahar hokimligi huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiya tarkibi yetti kishidan iborat bo‘ladi, shu jumladan:
komissiya raisi — tuman, shahar hokimining o‘rinbosari;
komissiya a’zolari — tuman, shahar hokimligining yuridik xizmati xodimi, ijtimoiy masalalar bo‘yicha mutaxassisi (mas’ul kotib), tuman, shahar tibbiyot birlashmasi, tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limi, bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazi, “Mahalla” xayriya jamoat fondining tuman, shahar bo‘limi xodimlari.
Zarur hollarda komissiya ishiga boshqa manfaatdor shaxslar va mutaxassis-ekspertlar ham taklif qilinishi mumkin.
40. Tuman, shahar hokimligi huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiya tarkibi tuman, shahar hokimi tomonidan tasdiqlanadi.
6. Tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlari, tibbiyot birlashmalari, bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlarining vasiylik va homiylik sohasidagi faoliyati
.
41. Yetim bolalar va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarni o‘z vaqtida aniqlash, hisobga olish va joylashtirish, ularning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlarining maxsus tayinlangan mutaxassisi tomonidan amalga oshiriladi.
.
42. Muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolar, muomalaga layoqatli, sog‘lig‘ining holatiga ko‘ra vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bo‘lgan voyaga yetgan shaxslarni o‘z vaqtida aniqlash, hisobga olish va ularga g‘amxo‘rlik ko‘rsatish, ularning huquqi, erkinligi va qonuniy manfaatlarini himoya qilish tegishli ravishda viloyat, tuman, shahar psixonevrologiya, narkologiya dispansyerlari va tuman poliklinikalari mutaxassislari, shuningdek tuman, shahar tibbiyot birlashmalari, bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar tomonidan amalga oshiriladi.
43. Vasiylik va homiylik masalalarini hal qilish uchun viloyat, tuman, shahar psixonevrologiya, narkologiya dispansyerlari, tuman poliklinikalari, tuman, shahar tibbiyot birlashmalari, bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari huzurida vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar tashkil etiladi.
44. Tuman, shahar tibbiyot birlashmalari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiya quyidagi vazifalarning amalga oshirilishini ta’minlaydi:
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolarni aniqlash hamda ularning hisobini yuritish;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bo‘lgan muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan shaxslar va ularga tegishli mol-mulkning, shuningdek vasiy yoki homiy bo‘lish istagini bildirgan shaxslarning hisobini yuritish, ushbu ma’lumotlarni davlat reyestriga kiritish uchun tuman, shahar hokimligiga taqdim etish;
homiylikdagi shaxslarning shaxsiy hujjatlar yig‘majildlarini yuritish;
vasiylik yoki homiylikni belgilash, tugatish, vasiylarning yoki homiylarning o‘z majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yoxud chetlashtirish uchun zarur bo‘lgan hujjatlarni tuman, shahar hokimligiga taqdim etish;
spirtli ichimliklar, giyohvandlik moddalari va psixotrop moddalarni suiiste’mol qilishi natijasida fuqaroni muomala layoqati cheklangan deb topish yoki fuqaroni ruhiy holati buzilganligi (ruhiy kasalligi yoxud aqli zaifligi) tufayli muomalaga layoqatsiz deb topish haqida sudga ariza bilan murojaat etish;
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxslarning davolanganlik yoki ular ahvolining yaxshilanishi holatlarida ularning muomalaga layoqatini tiklash masalasida sudga iltimos bilan murojaat etish va sud majlislarida ishtirok etish;
tuman, shahar psixonevrologiya, narkologiya dispansyerlari va tuman poliklinikalar huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar faoliyatini muvofiqlashtirish.
Tuman, shahar tibbiyot birlashmalari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vazifalarni ham amalga oshirishlari mumkin.
45. Tuman, shahar tibbiyot birlashmalari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar tarkibi besh kishidan iborat bo‘ladi, shu jumladan:
komissiya raisi — boshliqning ambulatoriya-poliklinika yordami bo‘yicha o‘rinbosari;
komissiya a’zolari — tashkiliy-metodik bo‘lim mutaxassisi (mas’ul kotib), yuriskonsult, shifokor-psixiatr, oila(hudud) shifokori.
46. Viloyat, tuman, shahar psixonevrologiya, narkologiya dispansyerlari va tuman poliklinikalari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiya quyidagi vazifalarning amalga oshirilishini ta’minlaydi:
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolarning hisobini yuritish;
spirtli ichimliklar, giyohvandlik moddalari va psixotrop moddalarni suiiste’mol qilishi natijasida fuqaroni muomala layoqati cheklangan deb topish yoki fuqaroni ruhiy holati buzilganligi (ruhiy kasalligi yoxud aqli zaifligi) tufayli muomalaga layoqatsiz deb topish haqida sudga ariza bilan murojaat etish uchun hujjatlarni tayyorlash;
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shaxslarning davolanganlik yoki ular ahvolining yaxshilanishi holatlarida ularning muomalaga layoqatini tiklash masalasida sudga iltimos bilan murojaat etish;
homiylikdagi shaxslarni davolash, parvarish qilish, tibbiy-ijtimoiy jihatdan tiklash ishlarini amalga oshirish;
vasiy yoki homiy tomonidan o‘z majburiyatlari bajarilishini nazorat qilish, ushbu shaxslar tomonidan o‘z majburiyatlarini bajarmaslik yoki zarur darajada bajarmaslik holatlarida tegishli dalolatnomani tuzish va tuman, shahar hokimligi huzuridagi vasiylik va homiylik komissiyasiga yuborish;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bo‘lgan hamda vasiy yoki homiy bo‘lish istagini bildirgan shaxslar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tuman, shahar tibbiyot birlashmalariga yuborish.
47. Viloyat, tuman, shahar psixonevrologiya, narkologiya dispansyerlari va tuman poliklinikalari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyaning tarkibi besh kishidan iborat bo‘ladi, shu jumladan:
komissiya raisi — bosh shifokorning davolash ishlari bo‘yicha o‘rinbosari;
komissiya a’zolari — tibbiy hamshira (mas’ul kotib), shifokor-psixiatr (shifokor-narkolog), shifokor-nevropatolog, oila (hudud) shifokori.
48. Viloyat, tuman, shahar psixonevrologiya, narkologiya dispansyerlari va tuman poliklinikalari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiya tarkibi tibbiy muassasa bosh shifokori buyrug‘i bilan tasdiqlanadi.
49. Tuman, shahar bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiya quyidagi vazifalarning amalga oshirilishini ta’minlaydi:
sog‘lig‘ining holatiga ko‘ra homiylikka muhtoj bo‘lgan voyaga yetgan fuqarolarni aniqlash va ularning hisobini yuritish;
sog‘lig‘ining holatiga ko‘ra homiylik belgilanishiga muhtoj bo‘lgan voyaga yetgan fuqarolar, ularni joylashtirish haqidagi ma’lumotlarni davlat reyestriga kiritish uchun tuman, shahar hokimligiga taqdim etish;
homiylikdagi shaxslarning shaxsiy hujjatlar yig‘majildlarini yuritish;
homiylikni belgilash, tugatish, homiylarning o‘z majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yoki chetlashtirish uchun zarur bo‘lgan hujjatlarni tuman, shahar hokimligiga taqdim etish.
Tuman, shahar bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
50. Tuman, shahar bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar tarkibi besh kishidan iborat bo‘ladi, shu jumladan:
komissiya raisi — bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazi rahbarining o‘rinbosari;
komissiya a’zolari — aholiga ijtimoiy yordam ko‘rsatish bo‘yicha guruh mutaxassisi (mas’ul kotib), aholini ijtimoiy muhofaza qilish bo‘yicha guruh mutaxassisi, ijtimoiy xodim, yuriskonsult.
51. Tuman, shahar tibbiyot birlashmalari, bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari huzuridagi vasiylik va homiylik bo‘yicha komissiyalar tarkibi tibbiyot birlashmasi yoki bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazi rahbari buyrug‘i bilan tasdiqlanadi.