Vazi rli gi buxoro muhandi sli k- texnologi ya I nsti tuti " menej ment" kafedrasi


Download 1.87 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/152
Sana20.09.2023
Hajmi1.87 Mb.
#1682711
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   152
Bog'liq
N. Ziyavitdinova - Ijtimoiy menejment

Nazorat savoll ar: 
1. Bos hqar uv madani yati ni ng mohi yati ni madan i borat ? 
2. Bos hqar uv madani yati ni ng asosi y masal asi ni ma? 
3. Bugungi kunda boshqar uv madani yati ni ng t uzil mavi y el e ment lari dan qaysi biri 
muhi m aha mi yat ga ega? 
4. Za monavi y boshqar uv madani yati ni ng shakll ani shi ? 
5. Za monavi y shar oit da ijti moi y menej ment shakll ani shi ni ng asosi y t a moyill ari ni 
ayti b beri ng? 
6. Ya pon boshqar uv modeli va boshqar uv madani yati ni ng asosi y ji hatl ari ga 
ni mal ar kiradi ?
 
2- mas hg’ ul ot. Ijti moi y me nej me nt madani yati. 
Rej a: 
3. 2. 1. Tashkil etish madani yati kont sept si yasi. 
3. 2. 2. Kor porati v madani yat. 
Tayanch i boral ar: boshqar uv kont septsi yal ari, t ashkil etish madati yati 
kont sept si yasi, boshqar uv masl ahatl ari, kor por ati v madani yat, sub’ yekti v ji hat, 
ob’ yekti v ji hat, mar osi mlar, a
l oqal ar eti kasi

 
3. 2. 1. Tas hkil etish ma dani yati kontseptsi yasi. 
Tashkil etish madani yati kont sept si yasi 1980 - yill ar ni ng boshi da AQS Hda 
ucht a il miy oqi m t a`siri da i shl ab chi qil gan: strat egi k boshqar uv sohasi dagi 
tadqi qotl ar, t ashkil etish, t ashkil ot hul q-at vori ni ng i ndi vi dual t adqi qotl ari. 70-
yillar oxiri da bu nazari yal ar boshi ber k ko` chaga kiri b qol gan edi, l eki n o` z 
maz muni da t ashkil etish madani yati asosl ari ni t o` pl adi. 
Bugungi kunda ijtimoi y t ashkil otl ar dagi i nnovat si yal ar, ul arni ng o` zgarish 
me xani z ml ari ga qi zi qish ort moqda.
Inqiroz t ashkil ot f oydasi ga i shl ashi mu mki n, agar da boshqar uv t izi mi ni qayt a 
qurish bo` yi cha chor a-t adbirl ar ni a mal ga oshirish vaqti keli b, ular ma`l u m sababl ar 
bil an or qaga surili b kel ayot gan bo`lsa.
Tez-t ez paydo bo`l adi gan i nqir oz hol atl ari ga o` z vaqti da t o` g’ri t a`sir etish 
uchun ul ar ni bilish muhi m. Ul ar quyi dagilar bo`lishi mu mki n:
- bozor t al abl ari ga j avob ber maydi gan t exnol ogi yani ng qo`ll anishi; 
- ishl ab chi qarish va i nson resursl ari ni ng yetarli bo`l magan kont sentratsi yasi; 
- ishl ab chi qarish sur`ati ni ng t ez o`sishi va boshqar uv ti zi mini ng ort da qolishi; 
- strat egi k; 
- kadrl ar bil an bog’li q; 
- o` z vakol atl ari ni a mal ga oshirish t a moyili bil an bog’li q; 


24 
- ma` muri y. 
Umu man j ahon t ajri basi shundan dal olat beradi ki, federal va r egi onal 
ri vojl ani sh dast url arini muka mmall ashtirish - bu i nqir ozni engi b, «o` quvchi »dan 
«o` qit uvchi »ga ayl anishga i mkon beradi gan ust uvor yo` nalishlar e mas. YAponi ya 
tajri basi buni ng yaqqol i sboti. AQShda korxonal ar ni soti b oli b, yaponl ar odat da 
moddi y-t exni k ji hozl ar ni, t exnol ogi ya, personal ni o`zgartir may- dil ar, l eki n 
personal ni o` qitish va mehnat ga r ag’ batlantirish, ishni t ashkil etish yo`li bil an 
boshqar uv ti zi mi ni yangi dan t ashkil et adil ar. Boshqar uv va t ashkil ot chili k 
ma dani yati ni ng yangi t a moyill ari dan f oydalani b, aqli y faoli yat sal ohi yati ni oshiri b, 
ul ar qi sqa vaqt da mahsul ot sifati va me hnat unu mdorli gi ni ng yuqori natij al ari ga 
erishadil ar. 
Boshqaruvda aql deganda maqsad sari boshl ovchi «hul qni t o`g’irlash yo`li 
bil an t urli, ayni qsa yangi hol atl ar ga muvoffa- qi yatli ta`sir ko`rsatishga 
qobili yatlili k»
1
t ushunil adi. Bunday qobiliyat i nson t o moni dan o` qi sh va o` z- o` zi ni 
tarbi yal ash j arayoni da egall anadi va ri vojlanadi. U aqli y qobili yatl ar ni doi mo
muka mmall ashtirishga chorl ovchi har kunli k a mali yot natijasi da ri vojl ani shi ha m 
mu mki n. Aqli y qobili yat va mut axassisli k madani y qi mma tli kka ega bo`li b, 
xi z matl ar bozori da yuqori bahol anadi. Bunday mul k egal ari - me nej erl ar naf aqat 
katta xaq ol adilar, bal ki yiri k kapital, qi mmatli qog’ ozl ar, j a mi yat da yuqori 
mart abaga ega bo`l adil ar. Boshqar uv il mi j a mi yat ni ng muhi m resursi bo`li b, ha m 
ja mi yat, ha m al ohi da shaxsni ng u mu mi y madani yati ni ng bir qismi hi sobl anadi.
Bos hqar uvni ng aqli y ti zi mlari da aql ni t ashuvchi shaxsl ar t ashkil etil adi va 
o` zar o f aoli yat yuritadi. Undan t ashqari, ul ar o`z aqli y i mkoni yatl ari ni doi mo 
muka mmall ashtiri b bor adil ar. Shuni esda t utish kerakki, naf aqat mabl ag’l ar, 
qobili yat, t ajri ba, t ashkil ot chili k t uzil mal ari, bal ki shaxsl ar tashkil ot chili gi ha m 
a mal ga oshiriladi. 
Bos hqar uv mut axassisi ni ng aqli y madani yati degan t ushunchaga ha m e`ti bor 
berish l ozi m. U boshqar uv f aoli yati da muvaffaqi yatl ar ga elt uvchi qat or kasbi y 
bili mlar, usl ubi y fi krlashga ega bo`lishi ker ak. Mut axassisni ng aqli y madani yati 
masal al ari il miy adabi yotl ari endi gi na muhoka ma qili nmokda, bu munosabat da 
biri nchi qada m t ashlan moqda. Leki n hayot hozir dan uni ng shakll ani shi ni ng ani q 
me xani zi mi ni tal ab qil moqda.
Hozir gi vaqt da aqli y mul k ri vojl ani shi ni hi moyal ashda boshqaruvni ng il mi y 
sal ohi yati dan f oydal ani sh va shakll antirish muhi m aha mi yat kasb et mokda. Texni k 
va axbor ot bil an bir qat or da, ul ar j a mi yat aqli y sal ohi yati ning muhi m t ar ki bi ni
tashkil et adi.
Bos hqar uv masl ahati sohasi da xi z matl ar haj mi j uda t ez o`s moqda. Masal an, 
AQShda hozir gi payt da 3, 5 mlr d. dollar ni t ashkil eti b, har yili 15 %ga orti b 
bor moqda. Bu sohada AQShda 50 mi ngga yaqi n yuqori mal akali  masl ahat chil ar 
ishl a moqda. Ular 3t a yiri k va 4 mayda assotsi atsi yal ar ga birl ashgan.
Bos hqar uv masl ahatlari berish - ri vojl ani sh strat egi yasi ni o` zgartirishga, 
qo`shi mcha o`sish manbal ari ni t opi shda mur akkab mua mmol ar ni echi sh uchun 
rahbarl ar ga mut axassi s yor da mi dir. Bu bil an u o` z- o`zi ni t ashkil etish va 
ri vojl antirish mexani z mi ni yurit adi. Masl ahat chi - ijti moi y menej er, u mu mijti moi y 


25 
va u mu mi nsoni y ne`matl ar t ashuvchi si, u ja mi yat hayoti ni t urli j abhal ari ga yaxshi 
mosl ashadi.
Tashkil ot dagi hol at ni maj muavi y bahol ashdagi masl ahatl ar da u but un hayoti 
davo mi da t o` pl agan bili mlari ni ishga sol adi. Juda ha m mur akkab masal al ar ni 
echi sh uchun u eng yuqori t oifali ekspert va mut axassisl ar ni jal b qil adi. 

Download 1.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling