X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Asosiy ekin ekish uchuni yerni tayyorlash 
Yerni tayyorlash kuzgi shudgorlashdan boshlanadi. Shudgor- 
langan dala bahorda mola-borona bilan ishlov berilib, uzun bazali 
tekislagichlar bilan dalaning diagonali bo„ylab qirqib tekislanadi.
Osma chizellar bilan tuproq yumshatilib sholipoyalarga suv 
bostiriladi va suvda tekislanadi. Ko„chat ekishdan oldin suv 
bostirilganda dalalarga frezalar yordamida ishlov beriladi.
Ko
4
chatlar qoida ekish sharoitida sholipoyaiarda 5-7 sm, 
mashinalar yordamida ekiiganda 1-4 sm qatlamda suv boiishi tavsiya 
qilinadi. Ekish tasviri qoi bilan ekiiganda kechpishar navlar uchun 20 x 
15, o
4
rtapishar navlar uchun 15x15 sm, har bir uyaga 1-
2 dona, mashinalar bilan ekiiganda mos ravishda 30 x 16, 30 x 14 sm, 
har uyaga 3-5 dona ko
4
chat ekiladi.
167 

---

Takroriy ekin ekish uchun yerni tayyorlash 
Asosiy maydondan donli ekin o„rib-yig„ib olingandan so„ng, zudlik 
bilan yer 18-20 sm chuqurlikda shudgorlanadi. Yerni hayda- ganda 
o„simlik qoldiqlarini to„ia ko„mishga erishish kerak. Ko„chat ekishda yer 
tekisligi asosiy ko„rsatgich bo'lib 3 sm tashkil qiladi. Tayyor bo„lgan 
sholipoyaga 5-7 sm suv qalinligida ko„chatlar qoi- da yoki ко„chat 
o„tkazish agregatlari yordamida 3-4 sm chuqurlikka o„tkaziladi. 
Ko'chatlar ko„chatxonadan olinayotganda ildiz va barg- larining 1/3 qismi 
kesib tashlanib, 150-200 ta o„simlikdan iborat bog„ tayyorlanadi.
Tayyor boigan bog„-bog„ ko„chatlar sholipoyada suvda turishi 
lozim. Ular asosiy maydonga keltirib o„tkazgunga qadar ham suvda 
turishi kerak.
Ko„chatlar asosiy maydondagi bir uyaga 1-2 ko„chat ekiladi. Uya 
oraligi 10-15 sm qilib ekish tavsiya qilinadi. Bunda gektariga 65-100 
ming ko„chat sarflanadi. Sholipoyadagi suv rejimi umumiy agrotexnik 
talablar asosida olib boriladi.
Asosiy maydonga shoii ko„chati o„tqazilgandan so„ng birinchi o„g„it 
3-5 kundan keyin PK 40 kg/ga hisobida beriladi. 30 kundan keyin, ya‟ni 
sholi 7-9 bargli boigan davrida ikkinchi o„g„it beriladi, bunda 40 kg/ga 
hisobida beriladi. Suv rejimi sholi pishgunga qadar umumiy agrotexnik 
talablar asosida amalga oshiriladi.
Barcha keyingi bosqichda bajariladigan agrotexnik tadbirlar sholini 
asosiy ekin sifatida ekishdagi singari boiib, faqat ekish tasvirida 
o„zgarishlar mavjud, ya‟ni qoida ekiiganda o„rtapishar navlar uchun 15 x 
15 sm, ertapishar navlar uchun 15 x 10 sm, mashinalar bilan ekiiganda 
mos ravishda 30 x 12, 30 x 10 sm qilib ekiladi.
Har ikkala usulda ham suv qatlamini 2-3 kundan so„ng 8-10 sm 
qalinlikka koiariladi, 5-6 kundan so„ng esa yillik azotli o„g„it 
me‟yorining uchdan bir qismi beriladi. Begona oilarga qarshi kurash 
chora-tadbirlari zarurat tugilgan sharoitlarda amalga oshiriladi. Keyingi 
bajariladigan 
agrotexnologiyalar 
mavjud 
sholi 
yetishtirish 
tavsiyanomalari asosida olib boriladi.
168

---