X. S. Xadjayev, sh sh. Fayziyev m. E. Jabbarov. Makroiqtisodiyot

 
17-MAVZU. TASHQI SAVDO SIYOSATI 

---

58
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
 
Masalalar 
 
1. Mamlakat hukumati avtomobillarga import kvotani bir yilga 600 donadan 
iborat kiritgan. Avtomobillarga jahon narxi bir dona uchun 6000 doll. Mamlakatda 
kvota kiritilgandan keyin ichki narx bir dona uchun 7000 dollargacha ko‘tarildi. 
Erkin savdo sharoitida avtomobillarning ichki ishlab chiqarish hajmi yiliga 1200 
donani, kvota kiritilgandan keyin esa - yiliga 1400 donani tashkil etadi. Erkin savdo 
sharoitida avtomobillarning ichki iste’moli yiliga 2200 donani, kvota kiritilgandan 
keyin esa - yiliga 2000 donani tashkil etadi. quyidagilarni aniqlang: 
a) kvota kiritilishidan ishlab chiqaruvchilarning yutug’i;
b) bu chora natijasidagi iste’molchilarning yo‘qotishlari; 
v) davlat byudjeti daromadlarining oshishi;
g) millat farovonligining sof yo‘qotishlari.
▲ ▲ ▲ 
2. Mamlakat bolalar trikotajini eksport qiladi. Jahon bozorida uning bir dona 
uchun narxi 3 AQSH dollari. Mamlakatdagi bu mahsulotga bo‘lgan taklif egri 
chizig’i quyidagi tenglama bilan belgilanadi S = 800 + 200P, talab egri chizig’ining 
ko‘rinishi esa quyidagicha: D = 700 - 200P. Mamlakat hukumati eksport tarifini 
kiritgandan keyin ichki narx bir donaga 2 AQSH dollarini tashkil etdi. Eksport 
tarifining quyidagilarga ta’sirini aniqlang:
a) iste’molchilarning farovonligiga;
b) trikotaj ishlab chiqaruvchilarning daromadlariga (yo‘qotishlariga), eksport 
hajmiga; 
v) davlat byudjetining daromadlariga; 
g) millat farovonligiga.

---

59
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
▲ ▲ ▲ 
3. Mamlakat hukumati shakarga 10% li import tarif kiritish to‘g’risida qaror 
qabul qiladi. Jahon bozorida uning narxi bir tonna uchun 200 AQSh dollari. 
Mamlakatdagi bu mahsulotga bo‘lgan taklif erkin savdo sharoitida 6 mln. t., tarif 
borligida esa - 8 mln. tonnani tashkil etadi. Ichki iste’mol hajmi erkin savdo 
sharoitida - 22 mln. tonna, tarif borligida esa - 20 mln. tonnani tashkil etadi. Shunga 
muvofiq import hajmi erkin savdo sharoitida - 16 mln. tonna, tarif borligida - 12 
mln. tonnani tashkil etadi. Import tarifi kiritilishining oqibatlarini aniqlang:
a) Iste’molchilarning yo‘qotishlarini;
b) milliy ishlab chiqaruvchilarning yutuqlarini;
v) davlat byudjetining daromadlarini; 
g) millat farovonligining sof yo‘qotishlarini.
▲ ▲ ▲ 
5. Jadvalda berilgan ma’lumot asosida firmalardan qaysi biri demping 
qo‘llashda ayblanishi mumkinligini aniqlang: 
Tovar birligining tannarxi, 
AQSh dollarida 
Ichki narx, AQSh 
dollarida 
Eksport narxi, AQSh 
dollarida 
Firma A 
100 
100 
110 
Firma B 
100 
120 
110 
Firma S 
100 
90 
105 
▲ ▲ ▲ 
4. Rossiya engil sport samolyotlaridan bir yil ichida 70 dona ishlab chiqaradi. 
Ulardan 20 donasini iste’mol qilib, 50 donasini eksport qiladi. Erkin savdo 
sharoitida bir samolyotning narxi - 6000 AQSh dollari. Tarmoqni rag’batlantirish 
maqsadida hukumat har bir samolyot qiymatidan 15% miqdorida subsidiya ajratadi. 
Natijada samolyotning ichki narxi 6450 AQSh dollarigacha oshib, eksport narxi esa 
5550 AQSh dollarigacha pasayadi. Eksport hajmi 70 dona samolyotgacha 
ko‘payadi. Subsidiyaning kiritilishi ichki ishlab chiqarish, eksport va iste’mol 
hajmlariga hamda byudjet daromadlariga qanday ta’sir etganligini aniqlang. 

---

60
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT