Xalq qushiqlari va ularni tarbiyaviy ahamiyati
Do`ppido`zlik qo`shiqlarida
Download 40.45 Kb.
|
Xalq qushiqlari va ularni tarbiyaviy ahamiyati-fayllar.org (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sarboz qo`shiqlari
Do`ppido`zlik qo`shiqlarida bosh kiyimni e`zozlash, Vatan va yorga sadoqat motivlari kuylanadi.
Do`ppi tikdim childirma, CHo`pu-xasga ildirma. Hrtingni chindan sevsang, Dushmaningga bildirma; To`ndo`zlik qo`shiqlarida lirik qahramonning o`z kasbiga muhabbati, yorga muhabbat tuyg`usiga singishib, o`zgacha joziba kasb etib keladi: Banorasdan to`n tikay, Oldiga po`pak tutay. YOqasiga gul solay, Arabiyning xatiday. Sarboz qo`shiqlarida o`tmishdagi amirlik navkarlarining nojo`ya xatti-harakatlaridan norozilik kayfiyati etakchidir: Karmana hrtidan chiqdim dalaga, Bir to`da sarbozdan qoldim baloga. Bir to`da sarbozga gel berib qochdim, Buxor darvozasin nayzalab ochdim. O`zbek xalq mehnat qo`shiqlari juda boy va janr e`tibori bilan rang-barang bo`lib, ular orasida qandolatchilik va pazandachilikni ifoda etuvchi namunalar ham bor. CHunonchi, taomlarimiz sultoni sanaluvchi palov ta`rifidagi mana bu qo`shiq hamon el og`zidan tushmay kelayotir: Nimcha guruchdan osh bo`lur, Qozonga solsam-chosh bo`lur. Mehmonni ko`ngli xush bo`lur, Vaqosiz ko`rsa- tush bo`lur. SHuningdek, moshova, chuchvara, atala, sumalak, ugro, sho`rva, piyoba, chalpak va boshqa qator milliy taomlarimiz bilan bog`liq kechinmalarni ifodalagan qo`shiqlar hali – hanuz uchrab turadi. Lekin ular juda kam miqdorda bizgacha etib kelgan. Keyingi vaqtlarda mehnat jarayonining mexanizatsiya va avtomatizatsiyalashtirilishi natijasida mehnat turlarining tabiatida turli o`zgarishlar hz bermoqda yoki muayyan mehnat turi batamom yo`qolib bormoqda. Natijada o`tmishda ular bilan bog`liq tarzda yaratilgan ayrim mehnat qo`shiqlari ham unutilib, yo`qolib bormoqda. Oilaviy munosabatlar, ishq-muhabbat mavzusi, oshiqning ma`shuqaga dil izhori yoki sevib sevilmagan oshiq yoki ma`shuqaning dil o`rtanishlari, muhabbatni baxtsizlik tomon olib boradigan feodal munosabatlaridan norozilik, turmushdan nolish, xotinlarning qiyin ahvoli, adolatsizlikdan shikoyat, vafodorlikni talab etish, visol onlariga intiqlik, hijron kulfatlari, yorni sog`inish, uning yo`liga intizorlik kayfiyatlari, bevafolikni qoralash, saodatli sevgi va turmushga intilish g`oyalari lirik qo`shiqlarda tarannum etiladi. Lirik qo`shiqlar professional ijroga moslanmagan. Ularni istagan shaxs istalgan joyda ijro qilib ketaverishi mumkin. Lirik qo`shiqlarni, odatda, matnni yaxshi biluvchi, hofizasi kuchli, yoqimli ovozga ega bo`lgan kishilar xalq o`rtasida kuylashi odat tusiga kirgan. Bunday shaxslar xalq orasida qo`shiqchi, ashulachi, hofiz yoki g`azalxon deb hritiladi. Biroq bundan lirik qo`shiqlarning ijrosi professional ijrochilar bilan bog`liq degan qat`iy fikrga kelib bo`lmaydi. Download 40.45 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling