Xalqaro huquq

" Aparteid Jinovatiga chek qo'yish va bunmg uchun javobgarlik ta'g'riridagi 1973 yilgl xalqaro konvenstya;
• 1945yildagt Nyurenberg Harbiy tribunalining Ustavl
Faqat qurolli to qnashuvlar davrida kuchga kiradigan xalqaro
shartnonia lar
t • • че r . ... . ,
■ 1949yilda imzolangan LIrush qurbon/arini himoya qilish to g'risidagiJeneva konxwtsiyaiari
Mazkur xalqaro shartnomalar qatorida xalqaro jinoyat huquqiga tegishli bo‘lgan tinchlik davrida ham, qurolli to‘qnashuvlarda ham amal qiluvchi moddalar mavjud.
Misol tariqasida:

• 
  BtUunjahon pochta konvensiyasi;
  
• 
  Yadroviy materiallarni jismonan himoyalash haqidagi konvensiya;
  
• 
  Dengiz huquqi to'g'risidagi 1982-yilgi xalqaro konvensiyaning qaroqchilikka qarshi kurashda davlatlarning hamkorligi to ‘g risidagi moddalarini keltirib о 'tish mumkin.
  

Xalqaro jinoyat huquqining manbalariga ma’lum bir sohada tarqalgan, shaxsga nisbatan qo'llanishni cheklovchi, jinoiy yurisdiksiyalami amalga oshirish davrida qabul qilingan xalqaro shartnomalarni ham kiritish mumkin.
Xalqaro jinoyat huquqining manbalari bo'lgan shartnomalar agressiv urushga tayyorgarlik, xalqaro tinchlikni buzish kabi jinoyatlarga chek qo‘yishda, xalqaro hamjamiyatga jiddiy ziyon yetkazuvchi harakatlar olib borgan davlat yoki jismoniy shaxslarga qarshi xalqlar va davlatlaming kurashida hamda davlatlaming xalqaro javobgailigi sifatida aybdor shaxslarning jinoiy javobgarlikka tortilishida muhim vosita bo'lib xizmat qiladi.
Masalan, 1973-yildagi Aparteid jinoyatiga chek qo'yish va uning uchun javobgarlikka lorlish to'g'risidagi xalqaro konvensiyaning 1 -moddasida belgilanganidek, aparteid va undan kelib chiqqan holda olib borilgan siyosat, irqiy segregatsiya (ajratish) va diskritninalsiya (kamsilish) amaliyoti xalqaro tinchlik va xavfsizlikka jiddiy xavf sifatida baholanadi. Zatnonaviy xalqaro huquqda xalqaro jinoyadar va xalqaro xarakterdagi jinoyadar sodir etgan shaxslami ta qib qilish va javobgarlikka lorlish majbtiriyatini to'g'ridan 10‘g‘ri davlatlarga yttklovchi shartnoma normalari tizimi yuzaga keldi (keying/ paytlarda esa boshqa davlatlar hududida ham umutniy jinoiy harakatlarni sodir etgan jinoyatchilarni jazolash to ‘g risida ham kelishuvlar tuzilmoqda).
XX asming 40-yillarida, xalqaro shartnomalarda o‘z aksini topgan bir qator qoidalar hozirgi kunda xalqaro-huquqiy odatlarga ayiangan. Biroq xalqaro huquqning boshqa sohalarida bodgani kabi xalqaro jinoyat huquqida ham xalqaro odatlarning manba sifatidagi roli nisbatan kichik.
Xalqaro jinoyat huquqining odat va shartnomaviy normaiarining o'zaro munosabatlariga to'xtalganda ta’kidlash joizki, qoidaga ko'ra urush qonunlari borasidagi shartnomalar normalar xalqaro odatlarning kodifikatsiyasi hisobianadi va aynan ushbu odatlarga asoslanishni belgilab qo‘yish loziin.
Nyumbergdagi Xalqaro Tribunal 1907-yildagi IV Gaaga konvensiyasida aks ettiriigan qoidalaming aksariyati taraqqiy etgan millatlar tomonidan qabul qilinib, urushning amaldagi qonun va odatlari sifatida ko'rib chiqilganligini e’lon qildi. 1949-yildagi Jeneva konvensiyasiga 1977-yilda qabul qilingan Urush qurbonlari to‘g‘risidagi Qo'shimcha Protokol esa asosiy qoidalarida amaldagi xalqaro odat huquqini aks ettirdi.
Masalan, 95-moddada urush olib borish usulini tanlash huquqi haqida: 37- modda sotqinlikni taqiqlash; 38 va 39-tnoddalarda emblentalar to'g'risida so'z boradi va hokazo. .
Xalqaro jinoyat huquqida (urush qonunlari va odatlari qismida) ko‘plab xalqaro shartnomalarda xalqaro odat huquqi normaiarining 0‘zida aks ettirilganligi, ya’ni odat normalari sifatida shartnomaning qoidalari ishtirokchi bo‘lmagan davlatlar uchun ham majburiy ekanligi ko'rinadi.