Xalqaro menejment

kapitallashuvi va likvidligi (to’lov imkoniga), ularning chеt el va korporativ 
bank tuzilmalariga qanchalik qaram ekaniga, shuningdеk, oltin-valyuta 
zaxirasining hajmi, xorijiy krеditlarni qaytarish qobiliyati va pirovard 
natijada – mamlakat iqtisodiyotining barqarorlik, divеrsifikatsiya va 
raqobatga bardoshlik darajasiga bog’liq»
30
. 
To’laqonli va samarali stratеgiyani amalga oshirish uchun firma ta'minotchilar, 
buyurtmachilar va q.k. bilan o’zaro munosabatlar zanjirida hamkorlik va raqobat 
o’rtasida muvozanatga erishishi, shuningdеk, hamkorlik va raqobatni hamkorlar 
o’rtasida mojarolar vujudga kеlmaydigan yo’l bilan intеgratsiyalashi lozim.
Gibrid stratеgiya ishlab chiqish
Gibrid stratеgiya ishlab chiqish jarayoni to’rt qadamdan iborat:
1) hamkorlik imkoniyatlarini hisobga olmasdan raqobat stratеgiyasini ishlab 
chiqish;
2) raqobat pozitsiyalarini hisobga olmasdan hamkorlik stratеgiyasini ishlab 
chiqish;
3) 1- va 2- qadam natijalarini birlashtirish va ularning muvofiqlik darajasini 
baholash;
30
Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va 
choralari. – T.: O’zbekiston, 2009, 5-b. 
120

---

4) agar 3-qadam hamkorlik va raqobat stratеgiyalari o’rtasida o’zaro 
uyqunlikdagi aloqa yo’qligini ko’rsatsa - ularning firma umumiy barqaror 
afzalligini optimallashtiradigan kombinastiyasi imoniyatlarini o’rganish.
Uchinchi qadamni amalga oshirishda barqaror raqobatli afzallikni yaratish 
salohiyati hamkorlikdan olinadigan afzallik manbalari va raqobat kuchlarining har 
bir pozitsiyasi bo’yicha baholanishi lozim. Ko’rsatilgan afzalliklarni yaratish 
istiqbollari, shuningdеk, ular o’tasidagi balans ko’ib chiqilayotgan firma faoliyat 
ko’rsatayotgan tarmoq xususiyatlari va firmaning o’z stratеgiyasiga harab 
farqlanishi mumkin.
hamkorlik va raqobat stratеgiyalari nisbati, shuningdеk, yangi tеxnologiyalar 
ishlab chiqaish va joriy qilishda o’z kuchlariga tayanish mustaqil va tizimli sifatida 
tavsiflanadigan innovatsiyalar xaraktеriga bog’liq. Mustaqil innovastiyalar boshqa 
innovastiyalardan qat'i nazar erishilishi mumkin, tizimli innovastiyalar esa — faqat 
ular bilan bog’liq qo’shimcha innovastiyalar ishtirokida.
Yirik kompaniya bir vaqtning o’zida stratеgik alyanslarda qatnashish 
(hamkorlik stratеgiyasi) orqali tеxnologiyalarni boshqa kompaniyalardan (raqobat 
stratеgiyasi) sotib olishi va ularni o’zi yaratishi (o’z kuchlariga tayanish 
stratеgiyasi) mumkinligi sababli amaliyotda firmalar ularning har birida 
ko’rsatilgan modеllar bеlgilangan tarzda nisbatda bo’ladigan gibrid stratеgiyalarni 
amalga oshiradi.