Xalqaro moliyaning mohiyati Xalqaro tashkilotlar moliyasi va xalqaro moliyaviy munosabatlar

Evropa tiklanish va taraqqiyot banki (EBRR-ETTB) 1991-yili Fransiya sobiq prezidenti F.Mitteran tashabbusi bilan tashkil etilib, o‘z oldiga (tashkil etilish to‘g‘risidagi bitimga binoan ) Markaziy va Sharqiy Yevropada bozorni, xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga ko‘maklashishni maqsad etib qo‘ygan. Bank o‘z a’zolariga iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda islohatlar olib borishga, ularning jahon iqtisodiy hamkorligi qatoriga qo‘shilishiga ko‘mak beradi.
EBRRning birinchi prezidenti etib Jak Atalli saylangan, 1993-yilning-avgustida ushbu lavozimni Xalqoro valyuta jamgarmasining direktori, so‘ngra Fransiya bankining prezidenti Jak de Larozer egalladi. Yevropa tiklanish va taraqqiyot bankiga 59 ta davlat a’zodir.
O‘zbekiston YeBRRga 1992-yilning boshlarida a’zo bo‘ldi, shu yilning o‘zida respublikada ijtimoiy–iqtisodiy rivojlanish, uning taraqqiyot darajasini o‘rganish maqsadida bank tomonidan bir qator tashkiliy ishlar olib borilib, jumladan, kengash direktorlarining a’zolari – prerizident va vitse- prezident ham O‘zbekistonga tashrif buyurdi. Ushbu tashriflarning natijasi sifatida YeBRR tomonidan O‘zbekistonga nisbatan strategiya ishlab chiqildi. 1993-yili YeBRR O‘zbekistonga bir qator loyihalarini joriy etdi.
EBRR tomonidan quyidagi yetakchi sohalarda moliyaviy va texnik tomondan e’tiborni markazlashtirish, ularga ko‘mak berish jihatlari belgilandi:
- moliyaviy sektor;
- yangi mineral homashyo resurslarini topish, ularni qayta ishlash sohasi;
- energetika komleksi;
- paxtani qayta ishlash, agrobiznes;
- turizm;
- transport va aloqa;
- atrof muhitni muhofaza qilish.
Shuni inobatga olib, Yevropa banki O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatish doirasida quyidagi 6 tamoyilni belgiladi:
- moliyaviy sektor (banklar);
- kichik o‘rta korxonalar ;
- infratuzilma, energetika kompleksi;
- tabiiy resurslar;
- paxtani qayta ishlash va yengil sanoatning boshqa sohalari ;
- turizm sohasi.
YeBRR tomonidan O‘zbekistonda kichik va o‘rta korxonalarni moliyalashtirish uchun 120 mln AQSh dollari ajratildi.
O‘zbekiston Respublikasi Tashqi Iqtisodiy Faoliyat Milliy bankiga 60 mln. AQSh dollari; 30 mln. AQSh dollari «Asaka» aksionerlik-tijorat bankiga (O‘zbekiston Respublikasi davlat kafolati bilan) va 30 mln. AQSh dollari boshqa tijorat banklariga ajratildi.