Xashimova n. A., Buranova m. A., Saidova g. A. Boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish

3.3. Dasturiy-maqsadli texnologiya

43

Tashkilotlarda ko‘pincha dasturli maqsadga asoslangan texnologiya qo‘llaniladi. U maqsad va vazifalarni bajarish uchun beriladigan topshiriqni bajarish vositalari, usullari va vaqtini ko‘rsatgan holda berishga asoslanadi, bu vazifani bajarishning oraliq holatlari yuzasidan tashqi yoki ichki nazorat ko‘rsatmalari mavjud bo‘ladi. Topshiriqni bajarish bilan bog‘liq professional mahorat topshiriq bergan rahbar malakasi bilan belgilanadi, ishni bajaruvchining malakasi esa ikkilamchi ahamiyat kasb etadi. Dasturli maqsadga asoslangan texnologiya (DMT) ko‘p hollarda maqsadga erishish kafolatini beradi (rasm 3.3.).

100%	A
	---
	►
T,	T2 T,
Tbaj	Muddat

Rasm 3.3. Dasturiy-maqsadli texnologiyani tatbiq qilish sxemasi


(A1, A2, A3, A4 - lar, T2, T3, T4 va Tbaj muddatlarida rejalashtirilgan natijalar)

DMT ni qo‘llash orqali uchta asosiy natijaga erishish mumkin:

• 
  berilgan oraliq qiymatlardan maqbul darajada chetga chiqish orqali belgilangan muddatda maqsadga erishish;
  

• 
  berilgan oraliq qiymatlardan sezilarli darajada chetga chiqish orqali belgilangan muddatda maqsadga erishish;
  

• 
  belgilangan muddatda barqaror ravishda maqsadga erisha olmaslik. Mazkur texnologiya rahbar tomonidan boshqaruv maqsadlarini, ularni
  

amalga oshirish usullari va vositalarini, shuningdek, bajarish muddatlari hamda jarayonning oraliq qiymatlari holatlarini ishlab chiqishni ko‘zda tutadi. Agar berilgan biror bir oraliq qiymatga erishilmagan bo‘lsa, unda uning bajarilishi uchun qo‘shimcha resurslar ajratiladi, agar berilgan oraliq qiymat rejalashtirilganidan ortiq

44

bo‘lsa, unda resurslarning bir qismi boshqa ehtiyojlarga yo‘naltiriladi va bunda maqsadga o‘z muddatida erishiladi.

Dasturli maqsadga ega texnologiya zamonaviy bilimlarga, iqtisodiy- matematik usullarga va axborot texnologiyalariga asoslanadi. Boshqaruv maqsadiga erishish ehtimoli yuqori darajada kafolatlanadi. Ushbu texnologiya boshqaruvni oldindan hisobga olish bo‘yicha shakllantiradi.

Bu texnologiyani qo‘llashning asosiy shartlari quyidagicha:

• 
  xodimlar shtati 1000 - 1500 kishidan oshmasligi lozim;
  

• 
  topshiriqni bajarish muddati topshiriq berilgan vaqtdan boshlab bir yil bo‘lishi kerak;
  

• 
  boshqaruv va ishlab chiqarish resurslarining aniqligi va oddiyligi;
  

• 
  boshqaruv va ishlab chiqarish bilan bog‘liq mehnatning aniq farqlanishi;
  

• 
  uzoq vaqt davomida ommaviy ravishda turkum mahsulotlar ishlab chiqarilishi;
  

• 
  katta hajmdagi namunali tadbirlar, vaziyatlar va qarorlarning amalga oshirilishi.
  

Mazkur texnologiya uchun tashkiliy munosabatlarning halqasimon chizmasini

qo‘llash yaxshi samara beradi.