Xom ashyo va tayyor maxsulot tavsifi

Soya urug‘ining ko‘rsatgichlari

Navi	Moy saqlami, %	Xom protein saqlami, %	Fosfor saqlami, %	Tokoferollar saqlami, mg %	Sterollar saqlami, %
Salyut 216	21,6	40,0	0,091	65	180
Yantarnaya	20,9	45,3	0,108	171	510
Severnaya 4	22,0	42,7	0,08	125	342

Korxonaga keladigan soya urug‘ini tayyorlashdagi texnik ko‘rsatgichlar

Ko‘rsatgichlar nomi	Meyorlar
Namligi, %dan ko‘p emas	18,0
Iflos va changli aralashmalar, % dan ko‘p emas, jumladan	16,0
Iflos aralashmalar	3,0
Moyli aralashmalar	10,0
Zararkunandalar bilan zararlanishi	Zararlanishga yo‘l quyilmaydi

Qayta ishlashga beriladigan soya urug‘ining ko‘rsatgichlari

Ko‘rsatgichlar nomi	Meyorlar
Namligi, %dan ko‘p emas	12,0
Iflos va changli aralashmalar, % dan ko‘p emas, jumladan	15,0
Iflos aralashmalar	2,0
Moyli aralashmalar	10,0
Zararkunandalar bilan zararlanishi	Zararlanishga yo‘l quyilmaydi

Forpress yo‘li bilan olingan xom moyning fizik-kimyoviy ko‘rsatgichlari (GOST 7825-96)

Ko‘rsatgichlar	Moydagi miqdori	Nazorat usuli
Tiniqligi	Tiniq, engil xiralikka ruxsat beriladi	Qora moy rangini ko‘rish
Hidi va ta’mi	Soya moyiga xos, begona hid va ta’msiz	Orgonoleptik tekshiruv
Rangi, mg Yod, ko‘p emas	50	Yod shkalasi
Kislota soni, mg KOH/g	1,5	Metodika bo‘yicha
Namlik va uchuvchan moddalar, % dan ko‘p emas	0,15	Metodika bo‘yicha
Fosforli moddalarning massa ulushi, %	0,2	Metodika bo‘yicha
Perekis soni, mmol/m, 1/2O dan ko‘p emas	10,0	Metodika bo‘yicha

Fosfatid konsentratining xarakteristikasi

Ko‘rsatgichlar	Oziq-ovqat uchun	Ozuqa uchun
Rangi, mg yodgacha	18	belgilanmaydi
Namlik va uchuvchan moddalar miqdori, % gacha	1,0	3,0
Fosfatidlar miqdori, %	55.0	40,0
Yog‘ miqdori, %	45.0	60,0
Fosfatid konsentratsiyadan ajratib olingan yog‘ning kislota soni mg KOH	18	25

Oziq-ovqat uchun ishlatiladigan fosfatid konsentrati sig‘imi 30-40 l bo‘lgan metall bankalarga, ozuqa uchun esa bochkalarga joylashtiriladi. Oxirgi vaqtda to‘liq gidratatsiya jarayonida firma «Lurgi» (GFR) sxemasi qo‘llanilmoqda.


Soya moyining fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlari.

Ko‘rsatkichlar	Soya moyining me’yorlari
	Rafinasiyalangan			Gidratasiyala ngan	Rafinasiyalanma- gan
	Dezodorasiya- langan		Dezod orasiy a-lan magan		Oliy nav	1 nav
	Oliy nav	Birinchi nav
1	2	3	4	5	6	7
Rang soni, mg yodda, ortiq bo‘lmasligi kerak	12	15	45	50	60	70
Kislota soni, mg KOH, ortiq bo‘lmasligi kerak	0.30	0.30	0.40	1.0	2.0	4.0
Yog‘ bo‘lmagan aralashmalar (cho‘kma,massa bo‘yicha), %,	Yo‘q	Yo‘q	Yo‘q	Yo‘q	0.1	0.2
Fosfori bor moddalar, %, Stearooleole-sitin bo‘yicha hisoblanganda R2O5 bo‘yicha hisoblanganda ortiq bo‘lmasligi kerak	20 0.05			200 0.20	200 0.50	1600 4.0
Namlik va uchuvchan moddalar, % ortiq bo‘lmasligi kerak	0.10		0,15	0,15	0,20	0,30
Sovun (sifat taxlili)	Mavjud emas			Me’yorlanmaydi
Anzidin soni, ko’p emas	3.0	Me’yorlanmaydi
Ekstraksiya moyining chaqnash harorati, ^0C, kam bo‘lmasligi kerak	Me’yorlanmaydi		225		225

3.Texnologik sxemaning bayoni

Rafinatsiya qilinmagan moy (1) avtomatik tarozida tortilib, (2) bakga kelib tushadi va (3) filtrlar, (4) nasos, (5) issiqlik almashgichda 45-50⁰C gacha isitilib,

(6) rotametr orqali (8) aralashtirgichga beriladi. Suv (7) sath stabilizatori, (6) rotametr orqali (8) aralashtirgichga keladi. Moy va fosfatid emulsiyasi aralashmasi
(9) ekspozitorda 30 min davomida ushlab turiladi, so‘ngra bu erda 13 ayl/min tezlikda aralashtiriladi, koagulyasiya jarayoni ketadi va fosfatidlar parchasi kattalashib boradi, keyin esa moy va fosfatid emulsiyasi (10) tarelkali tindirgich- ajratgichda ajratiladi. Fosfatid fraksiyasi (11) bakga yig‘iladi gidratatsiyalangan moy esa boshqa (13) bakga kelib tushadi. U erdan (14) nasos yordamida (15) issiqlik almashtirgichga beriladi? rafinatsiyaning keyingi bosqichlariga yuboriladi . Fosfatid emulsiyasi (12) nasos yordamida fosfatid konsentratini quritishga yuboriladi.
Gidratatsiyalangan moyni quritish. Nam gidratlangan moyini qisqa vaqt mobaynida ham saqlash mumkin emas, chunki namlik ta’sirida oksidlanish jarayoni kechadi. Natijada moyning kislota soni oshib ketadi. Shuning uchun gidratlangan moy kolonna turidagi uzluksiz ishlovchi vakuum quritish uskunasida quritiladi.(16) ,beriladi bu erda 90-95⁰C olib boriladi.
Soya moyni uzluksiz rafinatsiyalashni texnologik sxemasi Rafinatsiya qilinmagan soy yog‘i (17) nasos orqali (18) baklarga kelib tushadi . U erda nasos
(19) bilan ikkita trubkali issiqlik almashinish apparatiga (20.21) yuboriladi: Birinchi issiqlik almashinish apparatida (20) suv bilan sovutilsa,
ikkinchisida esa (20) 25-30⁰C gacha namokob bilan sovutiladi. Sovutilgan yog‘ reaktor-turbulizatorga (22) keladi.
Konsentrlangan ishqor eritmasi (42) bakdan (43) nasos bilan (44) filtr orqali (45) bakga yuboriladi, bu bakga tuzsiz suv ham yuboriladi. Nasos-dozator
(46) bilan namokobli (47) sovitgich orqali ishqor eritmasi, (22) reaktor- turbulizatorga yuboriladi.
Hosil bo‘lgan aralashma (23) nasos bilan (24) isitgich (u erda 65-70⁰C gacha soapstokning qovushqoqligini kamaytirish uchun qizdiriladi) orqali fazalarga ajratish uchun (26) tindirgich-ajratgich apparatiga keladi. Yog‘ uzluksiz ravishda (27) bakga quyilib turadi, u erda qo‘shimcha tindiriladi. (26) Bakda ajralgan soapstok, asosiy ajralgan soapstok bilan birga qayta ishlash uchun yuboriladi. Agar kerak bo‘lsa, tindirgich-ajratgich apparatiga tushishdan oldin, aralashma suv bilan (25) aralashtirgichda aralashtiriladi. Yog‘ (27) bakdan (28) nasos bilan uzluksiz ravishda yuvish uchun, (29) isitkich orqali (85-90⁰C gacha qizdiriladi) pichoqli aralashtirgichga (30) yuboriladi va bir vaqtning o‘zida suv ham beriladi. Aralashma (31) ajratgichda ajratiladi. Yog‘ (32) isitgich orqali (33) nasos bilan ikkinchi marta yuvish uchun pichoqli aralashtirgichga yuborilib, (36) ajratgichda ajratiladi. Ajratgichlardan chiqqan yuvilgan suv (50) yog‘-tutgichga keladi. Bu erda ajralgan yog‘ (51) nasosbilan (39) bakga yuboriladi, suv esa (52) nasos bilan tozalash sistemasiga beriladi.Yog‘ (36) isitgichga kelib, keyin vakuum- quritish (37) apparatiga keladi. Quritishdan keyin yog‘ limon kislotasi eritmasi bilan aralashtiriladi, u (48) bakda tayyorlanadi. Yog‘ vakuum-qurituvchi (37) apparatdan yog’ (90-95⁰C) quriniladi (38) nasos bilan rafinatsiyalangan yog‘ uchun
(39) bakga yuboriladi, bakdan qadoqlash bo‘limiga beriladi (40) nasos orqali (52) toroziga beriladi torozda o‘lchangan rafinatsiyalangan soya moyi (53) oraliq sig‘imga beriladi bu erda (57) quyish uskunasidan 1.0 va 5.0 (4.2 kg) xajmli pet itishlaga quyiladi va quyilgan idishlar (59) qopqoq yopish uskunasiga beriladi (60) chi nazorat stoliga uzatiladi va tayyor quyilgan pet idishlani (61) etiketka yopishtirish uskunasiga beriladi undan keyin (62) chi bloklash uskunasiga uzatiladi va lentali transporter (63) orqali omborga beriladi (54) uskunada kompessor yordamida 1.0 va 5.0 li pet (55) chi qizdirish orqali proformaga keltiriladi, tayyor pet idishlarni (56) quyish uskunasiga uzatiladi.