Xorazm ma’mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар академияси минтақавий бўлими

Ключевые слова: Бухара, БХСР, джадид, прогрессивный, борец, независимость, 
кахбаши, контракт, помилование, правительство. 
Abstract. This article provides reviews from primary sources about the activities of a 
participant in the Bukhara witchcraft movement, one of the leaders of the BHSR government, a fighter 
for independence and national defender Atulla Khodzhev. 
Key words: Bukhara, BHSR, jadid, progressive, fighter, independence, kahbashi, contract, 
pardon, government. 
 
Кириш. Бухоро жадидчилик ҳаракати тарихи ва солномасида ўзининг муносиб ўрнига 
эга бўлган, БХСР йилларида Ф.Хўжаев (1896-1938 йй) ҳукуматида масъул вазифаларда 
ишлаган, охир оқибатда қатағон қурбони бўлган Атоулла Хўжаевнинг (1880-1937 йй) ҳаёти ва 
фаолияти ҳақида бир қатор ишлар мақола ва хабарлар эълон қилинди. Бугунги кунда ҳам 
ушбу изланишлар тўхтаган эмас. Атоулла Хўжаев билан боғлиқ маълумотларни тарих 
фанлари 
докторлари, 
профессорлар: 
С.И.Иноятов, 
Ҳ.К.Ражабов, 
Ш.А.Ҳайитов, 
Р.Т.Шамсутдинов, Б.Эргашев, тарихчи олимлар У.Ж.Рашидов, Н.П.Муҳамеджонова, 
журналист ва ёзувчи Н.Наимовларнинг китоб ҳамда мақолаларидан билиб олиш мумкин. 
Ушбу мақолада архив манбалари ва тарихий ҳужжатлар орқали Атоулла Хўжаевнинг 
илмий жамоатчиликка ҳамон тўла маълум бўлмаган қирралари ҳақида айрим фикр - 
мулоҳазалар билдиришга ҳаракат қилинди. 
Мақоланинг асосий мазмуни. Маълумки, Атоулла Хўжаев Бухоро Халқ Совет
Республикаси (СБХСР, 1920-1924 йиллларда) йилларида бир қатор масъул вазифаларда 
фаолият юритган. Унинг сиёсий фаолиятида БХСР Халқ Нозирлар Кенгаши лавозимини 
бошқарган давридаги амалга оширган ишлари даври айниқса диққатга сазовордир. Ушбу 
масъул вазифада у аввалига муовин вазифасини бажарувчи, сўнгра Ф.Хўжаев Бухорода 4 ой 
бўлмаган пайтда БХСР Нозирлар Кенгаши раиси, 1923-йил куз фасли охирларига қадар БХСР 
Нозирлар Кенгаши раиси ўринбосари лавозимларини бажарган. Назаримизда профессор 
С.И.Иноятов нинг Атоулла Хўжаев таржимаи ҳоли ва фаолияти билан боғлиқ саналар баёнида 

---