Xorazm ma’mun akademiyasi axborotnomаsi –10/1-2022 1 Ўзбекистон республикаси фанлар

2-расм. 2- меркаптотиазолин молекуласи геометрик тузилиши, зарядлар ва МЭП тақсимланиши 
 
3-расм. DFT / B3LYP / 6–311 G (d, p) методи бўйича 2- меркаптотиазолиннинг геометрик 
тузилиши, эффектив зарядларнинг тақсимланиши ва атомлараро боғ узунликлари 
Ҳисоблашлар натижаси шуни кўрсатадики, [Co(L)
2
(H
2
O)
2
] комплекси учун ҳосил бўлиш 
энергиялари тегишли равишда -986,15 (Hartree) га тенг. 
4-расм. [Co(L)
2
(H
2
O)
2
] Комплексининг МЭП соҳалари 
Шундай қилиб, B3LYP/6–311G (d, p) методи билан квант-кимёвий ҳисоблашлар асосида 
комплекс ҳосил қилиш реакциясида лиганд комплекс ҳосил қилувчи ионга тиазол ҳалқасининг 
учинчи ҳолатидаги азот атоми ҳисобига монодентатликни намоён қилган ҳолда 
координацияланиши тўғрисида хулоса чиқариш мумкин. Ушбу назарий тахминлар 
кейинчалик тажриба маълумотлари билан тасдиқланди. 

---

10
7
 
XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –10/1-2022 
 
5-расм. [Co(L)
2
(H
2
O)
2
] таркибли комплексдаги атомлар зарядларининг тақсимланиши 
2-Меркаптотиазолин асосида синтез қилинган кобальт-(II) металлокомплексида C-N 
боғларининг валент тебранишлари ўзгариши кузатилди, бунда C-N боғнинг валент 
тебранишлари эса 24 см
-1
га ортди. С=N боғнинг тебраниш частоталари эса мос равишда 15 
см
-1
камайди. S-H боғи учун хос бўлган 2560 см
-1
частотадаги ютилишлар йўқолди, бу эса 
ушбу боғ ўрнига металл ион боғ билан бирикишини кўрсатди. Бундан 2-меркаптотиазолин 
кобальт ионлари билан комплекслар ҳосил қилишида ҳалқадаги азот атомлари қатнашишини, 
шунингдек тиогуруҳ олтингугурти ҳисобига ион боғланиш ҳосил бўлишини кўрсатиш 
мумкин. 
Хулоса. Олиб борилган физик кимёвий таҳлилар шуни кўрсатадики 2 – 
меркаптотиазолин асосида синтез қилинган кобальт комплексида координацияланиш 
халқадаги азот атомлари ҳисобига ҳосил бўлиши ҳамда олтингугурт атоми орқали ион 
боғланиш ҳосил қилиб координацияланиши исботланди.