Xususiyatlari

O‘ZBEK AMALIY FILOLOGIYASI ISTIQBOLLARI
Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
 
 
 
106 
Ushbu folklorizm narsa-buyum oti hisoblangan. Bugungi kunga kelib iste’mol 
doirasi toraygan. Doston matnlarida o‘z ma’nosida kam qo‘llanganini ko‘rishimiz 
mumkin. Dostonlarda qahramonning ko‘zi tarkashga o‘xshatilgan. Bu esa 
metaforani yuzaga keltirgan. 
XOSA(KI) – nasldor, uchqur.
Jonivor uzoqdan chopib kelibdi, 
Xosaki tulporda, sovib kelibdi. “Ravshan” [O‘TIL, 2020, IV tom:411]. 
Xosaki folklorizmi D.O‘rinboyevaning “Folklor asarlari tiliga xos so‘zlarning 
izohli lug‘ati”da quyidagicha berilgan: 
XOSAKI – xom tulpor, yaylovda boqilib yotgan xom semiz ot. 
Doston matniga e’tibor beradigan bo‘lsak, D. O‘rinboyevaning ta’rifi ko‘proq 
mos kelyapti. 
Keltirilgan misollardagi folklorizmlar narsa-buyum oti hisoblanadi. O‘zi bilan 
birga kelgan so‘z bilan emotsional-ekspressivlikni yuzaga keltiryapti. Baxmal jul 
yopinchiqning nimadan ekanligini bildirsa, chol jul birikmasida eski yopinchiq 
kabi ma’noni beryapti. 
Ko‘rib o‘tgan folklorizmlarimiz, og‘zaki adabiyotdagi dostonlar matni 
tarkibida uchraydi. Folklorizmlar xalqning, millatning birligi g‘oyasini, 
insonlardagi eng yuqori odamiylik fazilatlarni еtkazib berishda muhim badiiy 
vosita bo‘lish bilan birga eposning janriy-uslubiy, shakliy xususiyatga va yuksak 
badiiylikka ega bo‘lishini ta’minlaydi. 
Qisqacha shuni aytish kerakki, oddiy folklorizmlar deyarli barcha adabiy tur 
va janrlarda qo‘llash uchun qulayliklari bilan ajralib turadi. Dostonlar matnidagi 
folklorizmlarni yana ham chuqurroq o‘rganish lug‘at boyligimizni oshirishga 
xizmat qiladi. O‘zbek adabiyotidagi folklorizmlarning izohlanish masalasi 
kelgusida katta tadqiqotlarning obyekti hisoblanadi.