Xvi XIX asrning birinchi yarmi

Mavzu: Buxoro xonligining tashqi siyosati
Buxoro va Boburiylar davlati munosabatlari. Movarounnahrda hukmronlik qilayotgan shayboniylar (XVI asr) safaviylarga qarshi kurashda boburiylar bilan birga harakat
qilishga intilganlar. Shu sababdan 1572- yili Abdullaxon II Akbarshoh huzuriga o'zining elchilarini yubordi. Buxorolik elchilar o'z hukmdorining sovg'a-salomlari va mak-tubini olib borganlar. Bir qancha vaqtdan so'ng yana javob sovg'a-salmlari va maktubini olib, o'z vatanlariga qaytganlar. Abdullaxon maktubida ikki davlat o'rtasida do'stlik munosabatlarini mustahkamlash istagini bayon qilgan edi. Bundan ko'zlangan maqsad boshqa davlatlar tomonidan bo'lishi mumkin bo'lgan hujum xavfiga qarshi ittifoq tuzish edi. 1577- yili Abdullaxon II Hindistonga ikkinchi marta elchi yuborgan. Bu elchi almashishdan siyosiy maqsad ko'zlangan edi. Abdullaxon II to'g'ridan to'g'ri Eronni o'zaro taqsim-lab olishni taklif qildi. Lekin Akbarshoh bunga rozi bo'lmadi. Chunki bu davrda Hindistonning shimolidagi mustaqil knyazliklar — Sing va Kashmirni bosib olish uchun tayyorgarlik ko'rayotgan edi. Akbarshoh Sing va Kashmirni bosib olib, shayboniylar davlatining janubiy chegaralariga yaqinlashdi. Shunday sharoitda, 1584-yili Badaxshon Abdullaxon tomonidan egallandi.
Abdullaxon II endi Akbarshoh huzuriga 1585- yilda uchinchi marta elchi yubordi. Elchi Buxoro xoni yuborgan maktubni Akbarshohga topshirdi. Maktubda Abdullaxon Badaxshonning fath etilish sabablarini tushuntirishga harakat qilgan edi. AbduUaxonning fikricha, musulmonlarning muqaddas shaharlari bo'lgan Makka va Madinaga boradigan yo'l Badaxshon orqali o'tardi. Bu shaharni g'ayridinlardan tozalash maqsadida u Badaxshonni egallaganini bildiradi.
1586-yilning 23- avgustida Akbarshoh AbduUaxonning elchilariga qo'shib o'zining elchisini Buxoroga yuboradi. Akbarshoh o'z maktubida Abdullaxonga Turkiya Eronning bir qismini bosib olganligidan tashvishlanayotganligini, Buxoro va Hindiston birga-likda Eronga yordam ko'rsatishi zarurligini ma'lum qilgan edi. Akbarshohning asl maqsadi Balx va Badaxshonni, imkoni bo'lsa, Xurosonni ham o'ziga bo'ysundirish edi. Shu tufayli, AbdullaxonII bunday ittifoqqa rozi bo'lmaydi. Bu paytda Eron hukmdori shoh Abbos I Eronni birlashtirishga, mustahkamlab olishga erishgan edi. Ana shunday sharoitda Badaxshonda AbduUaxonga qarshi isyon ko'tarildi. Buxoroda isyonda Akbarshohning qo'li bor degan gumon paydo boiadi. Badaxshon hukmdori Abdullaxon II ning o'g'li Abdulmo'min Akbarshohga maktub yo'llab, undan boshpana berilgan badaxshonlik isyonchilarni Buxoroga qaytarib yuborishini, qizini o'ziga nikohlab berishni, hatto Hindistonning bir qismini tortiq qilishini talab qildi. Natijada ikki davlat o'rtasidagi munosabatlarga sovuqchilik tushadi. Keyinchalik Abdullaxon II Akbarshoh huzuriga navbatdagi elchisini yuborib, o'glining xatti-harakati uchun undan uzr so'ragan.